Naslov
Priprava asimetričnih alfa-acilamido fosfonata katalizirana kiralnim Bronstedovim kiselinama
(Chiral Bronsted acid-catalyzed asymmetric synthesis of alfa-acylamido phosphonate)

Autori
Ros, Petra

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, diplomski rad, diplomski

Fakultet
Fakultet kemijskog inženjerstva i tehnologije

Mjesto
Zagreb

Datum
31.10

Godina
2017

Stranica
49

Mentor
Vuk, Dragana

Neposredni voditelj
Gredičak, Matija

Ključne riječi
fotokemija ; o-divinilbenzen ; furan ; cikloadicija ; ciklizacija
(photochemistry ; o-divinylbenzene ; furan ; cycloaddition ; cyclization)

Sažetak
Cilj ovog rada bio je razvoj metodologije za enantioselektivnu pripravu kiralnih α–acilamido fosfonata. α–Acilamido fosfonati su derivati prirodnih aminokiselina sa širokim spektrom biološkog djelovanja, kao što su antibakterijsko djelovanje te sposobnost inhibicije enzima (serinske proteaze, fosfataze) i HIV–1 virusa. Dobivanje α– acilamido fosfonata se u jednom sintetskom koraku ostvarilo asimetričnom adicijom fosfita na tercijarne alkohole. Supstrat za provođenje transformacije dizajniran je na način da uslijed organokatalitičkog procesa generira reaktivan N-acil iminijev ion in situ, koji zatim odmah reagira u asimetričnoj adiciji fosfita. Proces nastajanja N-acil iminijevog iona odvija se u kiselim uvjetima, upotrebom kiralnih Brønstedovih kiselina kao katalizatora (fosforne kiseline binolne strukture). U nepolarnim uvjetima, katalizator stvara čvrsti ionski par s N-acil iminijevim ionom, što (zbog kiralne informacije u katalizatoru) usmjerava enantioselektivnu adiciju fosfita. Sposobnost kiralnih fosfornih kiselina za stvaranje vodikovih veza omogućuje i veznu točku katalizatora s fosfitom, što dodatno doprinosi željenom asimetričnom ishodu reakcije. Prvo su pripremljene racemične smjese uz p- toluensulfonsku kiselinu kao katalizator te je dobiveno 72% spoja 3 i 34% spoja 5, uz fenilfosfinsku kiselinu kao katalizator dobiveno je 82% spoja 4, 40% spoja 6, 79% spoja 7, 44 % spoja 8, a potom su korišteni kiralni katalizatori: CPA1, kojim je dobiveno 30% spoja 3 u enantiomernom omjeru 51:49 i 32% spoja 9 u enantiomernom omjeru 80:20 te , CPA2, kojim je dobiveno 60% spoja 3 u enantiomernom omjeru 58:42.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Kemija

POVEZANOST RADA