Naslov
Povezanost temeljnih crta ličnosti s polimorfizmima gena serotoninskog i dopaminskog sustava
(Relationship between personality traits and polymorphisms of serotonergic and dopaminergic genes)

Autori
Glavina Jelaš, Ivana

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Filozofski fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
27.05

Godina
2015

Stranica
192

Mentor
Dr. sc. Predrag Zarevski, red. prof. ; dr. sc. Dalibor Karlović, izv. prof.

Ključne riječi
ličnost, karakter, Eysenck, Zuckerman, Cloninger, 5-HTTLPR, MAOA-u VNTR, DAT1 VNTR i COMT Val158Met
(personality, character, Eysenck, Zuckerman, Cloninger, 5-HTTLPR, MAOA-u VNTR, DAT1 VNTR, COMT Val158Met)

Sažetak
Jedan cilj istraživanja bila je provjera Eysenckovih, Zuckermanivih i Cloningerovih postavki o odnosu određenih crta ličnosti i serotonina i dopamina – u kontekstu ispitivanja povezanosti ličnosti s 5-HTTLPR, MAOA-u VNTR, DAT1 VNTR i COMT Val158Met polimorfizmima. Cilj je bilo i ispitivanje povezanosti ličnosti i navedenih polimorfizama općenito, odnosno analiza veza između svake crte ličnosti i karaktera te svakog polimorfizma. Od instrumenata su korišteni EPQ (Eysenck i Eysenck, 1994) te TCI upitnik (Cloninger i sur., 1994). Ispitanicima je vađena krv za genotipizaciju polimorfizama. Istraživanje je provedeno na 101 ispitaniku - studentima Visoke policijske škole u Zagrebu i bolničkom osoblju KBC-a Sestre milosrdnice u Zagrebu. Na gotovo svim skalama, osim na ekstraverziji i perzistenciji, nađeni su određeni značajni utjecaji polimorfizama te njihove interakcije. Na skali psihoticizma nalaze se interakcije 5- HTTLPR i DAT1 VNTR te DAT1 VNTR i COMT Val158Met. Na skali neuroticizma - glavni efekti 5-HTTLPR i interakcija 5-HTTLPR i DAT1 VNTR. Na skali traženja novosti - glavni efekt COMT Val158Met te interakcije MAOA-u VNTR i COMT Val158Met, MAOA-u VNTR i DAT1 VNTR, 5- HTTLPR i DAT1 VNTR te DAT1 VNTR i COMT Val158Met. Na skali izbjegavanja štete - glavni efekti 5-HTTLPR. Na skali ovisnosti o nagradi - glavni efekti 5-HTTLPR i DAT1 VNTR te interakcije MAOA-u VNTR i DAT1 VNTR. Na skali samousmjerenosti - glavni efekti 5- HTTLPR, DAT1 VNTR i COMT Val158Met. Na skali kooperativnosti - glavni efekti DAT1 VNTR, MAOA-u VNTR i COMT Val158Met te interakcije 5-HTTLPR i DAT1 VNTR, DAT1 VNTR i COMT Val158Met te 5-HTTLPR i MAOA-u VNTR. Na skali self-transcendencije - glavni efekti 5-HTTLPR, DAT1 VNTR i COMT Val158Met te interakcije MAOA-u VNTR i COMT Val158Met, 5- HTTLPR i DAT1 VNTR, 5-HTTLPR i MAOA-u VNTR te MAOA-u VNTR i DAT1 VNTR. Od svih postavljenih hipoteza trojice autora, na razini alela je potvrđena Cloningerova (1987) hipoteza o negativnoj povezanosti traženja novosti i razine dopamina jer su nosioci Val alela imali više traženje novosti od nosioca Met/Met genotipa. Na razini alela su potvrđene i hipoteze o povezanosti neuroticizma i izbjegavanja štete sa s alelom 5-HTTLPR polimorfizma - viši neuroticizam i izbjegavanje štete imaju nosioci s alela. Istraživanje potvrđuje postojanje genetske podloge ličnosti, ali i crta karaktera.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Psihologija

POVEZANOST RADA