Naslov
Rezidencijalna segregacija u urbanoj sredini
(Residential Segregation in an Urban Area)

Autori
Bjelajac, Slobodan

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Filozofski fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
12.01

Godina
1993

Stranica
257

Mentor
Čaldarović, dr. sc. Ognjen

Ključne riječi
Rezidencijalna segregacija; funkcionalna segregacija; socijalna tipologija prostora; regija; urbana sredina; društvena nejednakost; oprema naselja; kvaliteta života; okolina; planiranje
(Residential Segregation; Functional Segregation; Social Typology of Urban Area; Region; Urban Area; Social Inequality; Equipment of the Housing Estate; Quality of Life; Surrounding; Planning)

Sažetak
Polazeći od teze da društvena nejednakost zajedno s funkcionalnim podjelama grada bitno određuje i rezidencijalnu segregaciju u prostoru grada, autor postavlja sljedećih pet temeljnih hipoteza koje analizom i dokazuje: 1. zonalna (podjela na funkcionalne zone forsira rezidencijalnu segregaciju i to ne samo na tlocrtnoj, već i navertikalnoj dimenziji) 2. stratifikacijska (već postojeća društvena stratifikacija kao strukturalna karakteristika koja ljude dijelo s obzirom na položaj u raspodjeli materijalnih dobara, društvene moći i ugleda, bitno određuje rezidencijalnu segregaciju grada, ali i regije) 3. environmentalna (okolina uveliko određuje /ne/atraktivnost prostora, ali i sami stanovnici s obzirom na stupanj educiranosti i moći mogu utjecati bitno na okolinu) 4. regionalna (podjela regije na razvijeni urbani i nerazvijeni ruralni dio bitno utječe na intenzitet rezidencijalne segregacije) 5. dezintegracijska (rezidencijalna segregacija grada, ali i regije, dezintegrira prostor i politički jer se javljaju razlike u interesu različitih prostornih cjelina) Analizirajući prostor grada na razini popisnih krugova, a koristeći neke rezultate popisa stanovništva 1981. i 1971. godine, autor nadalje na primjeru Splita, njegove regije, ali u usporedbi s još nekim gradovima Dalmacije, došao do sljedeći nekoliko zaključaka: 1. Split je izrazito socijalno segregiran grad. On se sastoji iz nekoliko "slumova" (centralnih i perifernih), ali i nekoliko elitnih kvartova, kao ekstrenmih tipova segregacije, iako najveći dio njegovoga prostora spada u tzv. "standardni tip", a u nešto manjoj mjeri i boljih varijanti "sluma" (poluslum) i lošijih varijanti elitnog tipa (poluelitni tip) 2. uzorci rezidencijalne segregacije nalaze se u društvenoj nejednakosti koja se na taj način prostorno efektuira (ne samo po širini, već i visini stanovanja). Nejednakosti u raspodjeli dobara, moći i ugleda među različitim slojevima stanovništva, analizirana kroz razlike u stupnju obrazovanja i drugim socijalnim indikatorima upućuju na to. Posebno treba naglasiti i utjecaj ruralno-urbanih migracija na intenzificiranje rezidencijalne segregacije grada (nekvalificirani ruralni doseljenici koncentriraju se u povijesnim urbanim prostorima zbog niže cijene stanovanja, ili na obodnim gradskim područjima) 3. rezidencijalna segregacija bitno utječe i na razlike u relativnoj opremi naselja različitim sadržajima (prodavaone, vrtići, škole, uređeno zelenilo, zabavno-rekreativni sadržaji i sl.), ali i razlike u ekološkoj situaciji i zadovoljstvu kvalitetom življenja. 4. na intenzitet rezidencijalne segregacije bitno utječe i veličina grada, ali i veličina gravitirajuće regije. Tako je ona najizraženija u Splitu, neđto manje u Zadru, još manje u Dubrovniku i Šibeniku, a daleko najmanje u naseljima kao što je Knin. I konačno, tekst je često ilustriran grafičkim prikazima, kartogramima, tablicama i sl., a na kraju je prikazana bibliografija od 151 bibliografske jedinice.

Izvorni jezik
Hrvatski

POVEZANOST RADA