Naslov
Antibakterijski lijekovi
(Antibacterial agents)

Autori
Kalenić, Smilja ; Bedenić, Branka

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Poglavlja u knjigama, stručni

Knjiga
Medicinska mikrobiologija

Urednik/ci
Kalenić, Smilja

Izdavač
Medicinska naklada

Grad
Zagreb

Godina
2013

Raspon stranica
97-116

ISBN
978-953-176-637-1

Ključne riječi
antibakterijski lijekovi, beta-laktami, aminoglikozidi
(antibacterial agents, beta-lactams, aminoglycosides)

Sažetak
Antibiotici su lijekovi čije je glavno obiljježje selektivna toksičnost: toksični su za bakterije, a netoksični ili slabo toksični za domaćina. To su prirodni produkti bakterija ili gljiva ili sintetski lijekovi. Prema mehanizmu dijelovanja dijele se na četiri skupine unutar kojih se dalje dijele prema kemijskoj strukturi. Mogu djelovati na sintezu staničnog zida bakterije, na sintezu proteina u bakterijskoj stanicili, na sintezu DNA ili na funkciju citoplazmatske membrane. Lijekovi se koriste za liječenje infektivnih bolesti od 17. stoljeća (kinin za liječenje malarije, emetin za amebijazu) ali kemoterapija kao znanost počinje u prvom desetljeću XX stoljeća s razumijevanjem principa selektivne toksičnosti, specifične kemijske veze između mikrobnog patogena i lijeka, razvoja bakterijske rezistencije na antibiotike i uloge kombinirane terapije. Pokusi su doveli do upotrebe arsena za liječenje luesa što je bio prvi planirani kemoterapijski postupak. Diferencijalno bojenje tkiva i bakterija je bilo temelj istraživanja kemoterapije jer se pokazalo da se kemijski spojevi drukčije odnose prema domaćinu nego prema parazitu, što se pokazalo kao osnova selektivne toksičnosti. Paul Ehrlich je 1906. godine utvrdio da treba pronaći tvari koje imaju veću moć uništavanja parazita nego oštećenja tkiva domaćina tako da se omogući razaranje parazita bez veće štete za makroorganizam. Današnja era antimikrobne kemoterapije je počela 1935. otkrićem sulfonamida. Penicilin je otkriven 1929. godine kada je Felming primjetio da je plijesan koja je kontaminirala kulturu stafilokoka razorila okolne kolonije bakterija. Taj filtrat bujonske kulture plijesni je nazvao penicilin i utvrdio je da on ima antibakterijski učinak. Chain i Florey su 1939. pročistili penicilin i utvrdili njegovu djelotvornost i izrazito malu toksičnost u eksperimentalnim infekcijama 1940. prvi puta korišten kao terapijski agens kod bolesnika koji je imao multiple apscese na koži i u plućima. Primjena penicilina je dovela do poboljšanja, pada temperature i povlačenja apscesa. Prije primjene na bolesniku penicilin je testiran na osobi oboljeloj od karcinoma dojke u terminalnom stadiju i utvrđeno je da nema značajnih nuspojava osim laganog povišenja temperature. Tokom narednih 25 godina, se istraživanje kemoterapijskih agensa fokusiralo na supstance mikrobnog porijekla koje se nazivaju antibiotici. Nakon izolacije, koncentracije, purifikacije i masovne proizvodnje penicilina došlo je do razvoja cefalosporina i kasnije streptomicina, tetraciklina, kloramfenikola i mnogih drugih lijekova. Te supstance su izolirane iz filtrata kulture plijesni. Sintetska modifikacija tih originalnih supstanci dovela je do razvoja novih antimikrobnih lijekova.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Temeljne medicinske znanosti

POVEZANOST RADA