Naslov
Paramiksovirusi
(Paramyxoviruses)

Autori
Mlinarić-Galinović, Gordana

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Poglavlja u knjigama, pregledni

Knjiga
Medicinska mikrobiologija

Urednik/ci
Kalenić, Smilja

Izdavač
Medicinska naklada

Grad
Zagreb

Godina
2013

Raspon stranica
422-435

ISBN
978-953-176-637-1

Ključne riječi
paramiksovirusi, virus ospica, virus mumpsa, parainfluenca virusi, respiratorni sincicijski virus, humani metapneumo virus
(paramyxoviruses, measles virus, mumps virus, respiratory syncytial virus, human metapneumo virus)

Sažetak
Porodica Paramyxoviridae ima dvije potporodice: Paramyxovirinae s pet rodova: Morbillivirus, Respirovirus, Rubulavirus i Henipavirus, te Pneumovirinae s dva roda: Metapneumovirus i Pneumovirus, a unutar njih nalazi se 8 ljudskih virusa i dva uzročnika antropozoonoza. Paramiksovirusi su jednolančani negativni RNK virusi, a na ovojnici strše glukoproteinski izdanci: HN/H ili G, te F. Ovi su virusi izrazito osjetljivi, a umnožavaju se u citoplazmi i izlaze pupanjem na citoplazmatskoj membrani stanice domaćina. Za humanu su patologiju važni sljedeći virusi. Virusi parainfluence tipa 1-4 u djece uzrokuju širok spektar respiratornih bolesti, od blagih, akutnih bolesti gornjeg dijela dišnog sustava, do teških infekcija respiratornoga trakta: krupa, bronhitisa, bronhiolitisa i pneumonije. Tipovi 1 i 2 najčešći su uzročnici krupa u djece. Virus ospica ima samo jedan antigeni tip. Uzrokuje sustavnu bolest, koja nakon prodromalne kataralne faze dovodi do febrilne bolesti s makulopapuloznim egzantemom i bukalnim enantemom. Mogu se javiti komplikacije vezane za dišni sustav (pneumonije) i SŽS (encefalitis i fatalni SSPE). Virus mumpsa ima samo jedn antigenski tip. Taj virus uzrokuje sustavnu infekciju koja kao cilji organ zahvaća patrotidne i druge žlijezde slinovnice te izaziva: serozni meningitis (rijetko meningoencefalitis), orhitis, pankreatitis i rjeđe ooforitis. Respiratorni sincicijski virus ima dva podtipa (A i B). Najčešći je uzročnik bronhiolitisa i plućne upale u sitne djece. I starije osobe mogu oboljeti od pneumonije koju uzrokuje RSV premda imaju visok titar specifičnih protutijela u serumu. Ljudski metapneumovirus ima dva antigenska podtipa (Ai B). Uzrokuje isti spektar infekcija kao i RSV, no one su ipak blažeg oblika. Hendravirus i Nipahvirus uzročnici su antropozoonoza. Prirodni nosioci virusa iz ovog roda jesu šišmiši, novi uzročnici teških bolesti (pneumonije, encefalitisi) u ljudi. Uzorak za izolaciju virusa iz dišnog sutava uzima se aspiracijom nazofaringealnog sekreta, obriskom nazofarinksa ili ždrijela i ispirkom nosa. Pri nekim od navedenih bolesti uzimaju se i drugi klinički materijali: cerebrospinalni likvor, urin, krv. Detekcija virusa provodi se izravno iz kliničkog materijala imunofluorescentnom ili molekularnom tehnikom. Virusi (virus ospica, virus mumpsa, virus parainfluence tipa 2 i 3, RSV-a) mogu se uzgojiti u staničnoj kulturi. Specifična terapija i pasivna profilaksa postoje samo za RSV, a cijepljenje se provodi protiv ospica i zaušnjaka.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Javno zdravstvo i zdravstvena zaštita

POVEZANOST RADA