Naslov
INFLUENCA PTICA, SVINJA I DRUGIH SISAVACA
(Avian influenza, pigs and other mammals)

Autori
Savić, Vladimir

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Sažeci sa skupova, sažetak, stručni

Izvornik
Poslijediplomski tečaj stalnog medicinskog usavršavanja, I kategorije / Kuzman, Ilija - Zagreb : Medicinski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, 2012, 13-14

Skup
Poslijediplomski tečaj stalnog medicinskog usavršavanja, I kategorije

Mjesto i datum
Zagreb, Hrvatska, 16.11.2012. - 17.11.2012

Vrsta sudjelovanja
Pozvano predavanje

Vrsta recenzije
Nije recenziran

Ključne riječi
INFLUENCA PTICA; SVINJA; SISAVACI
(Avian influenza; pigs; mammals)

Sažetak
Virusi influence tipa A mogu zaraziti brojne vrste ptica i sisavaca, no primarni domaćini ovih virusa su ptice iz redova Anseriformes (patke, guske i labudovi) i Charadriiformes (galebovi, ćurlini i čigre) i to poglavito patke. Ostale vrste koje bivaju zaražene virusima influence A smatramo aberantnim domaćinima. Najčešći aberantni domaćini su domaća perad (kokoš i puran), domaći sisavci (svinja i konj) i čovjek. Velika većina virusa influence A je potpuno prilagođena upravo vodenim pticama u kojih infekcija ne uzrokuje praktički nikakve znakove bolesti i takvi virusi su u ovih domaćina u evolucijskoj stazi. Nasuprot tome, vrlo intenzivna evolucija u aberantnim domaćinima se pripisuje selekcijskom pritisku zbog prilagodbe ovih virusa novom domaćinu. Ovakva prilagodba može rezultirati i vrlo visokom virulencijom za novog domaćina, a ponekad i za druge vrste. Virusi influence A se dijele u podskupine prema razlikama u hemaglutininu (H) i neuraminidazi (N). Do sada je poznato 16 H podtipova (od H1 do H16) i devet N podtipova (od N1 do N9), i mogu se pojaviti u bilo kojoj od 144 moguće kombinacije (od H1N1 do H16N9). U aberantnih domaćina nalazimo svega nekoliko H i N podtpiova, a iz vodenih ptica je izdvojeno svih 16 H i svih 9 N podtipova. Virusi influence se u prirodnim domaćinima umnožavaju primarno u crijevima i izlučuju se fecesom. Nasuprot tome, virusi influence se u aberantnim domaćinima umnožavaju najčešće u dišnom sustavu putem kojeg se i izlučuju u okoliš. Prema patogenosti za kokoš i purana, virusi influence A se dijele u dvije jasno odijeljene skupine. Vrlo virulentni virusi podtipa H5 i H7 uzrokuju visokopatogenu influencu ptica (VPIP) s uginućem i do 100%. Ostali virusi, uključujući i niskopatogene H5 i H7 viruse, uzrokuju blagu, pretežito dišnu bolest, koju nazivamo niskopatogena influenca ptica (NPIP). Niskopatogeni virusi podtipova H5 i H7 su prekurzori za visokopatogene viruse nakon brojnih pasaža kroz kokoš ili purana. Visokopatogeni virus podtipa H5N1 nakon naknadnih brojnih pasaža kroz kokoš i purana je postigao toliko visoku patogenost da je izazivao kliničke simptome i uginuće i u vodene peradi koja u pravilu, iako zaražena, ne obolijeva od visokopatogene influence. Ovaj virus se iz domaće peradi prelio u ekosustav zaražavajući divlje vodene ptice koje su sezonskim migracija tijekom 2005. i 2006. iz Kine ovaj virus raznijele po ostatku Azije, Europi i Africi. Virus se potom ukorijenio u više zemalja Azije i Bliskog Istoka gdje i danas redovito uzrokuje infekcije domaće peradi, a povremeno i ljudi. U svinja najčešće cirkuliraju podtipovi H1N1, H1N2, i H3N2. Svinje posjeduju receptore i za ptičje viruse i humane viruse influence pa predstavljaju idealan lonac za nastanak novih sojeva koji mogu probiti barijeru vrste. Tako u njih nalazimo viruse podtipa H1N1 koji su različitog podrijetla. Na sjevernoameričkom kontinentu prevladava klasični svinjski virus podtipa H1N1 koji je svinjski entitet, a evolucijski gledano ima zajedničko podrijetlo s virusom španjolske gripe. U svinja na europskom i azijskom kontinentu prevladava svinjama prilagođeni ptičji virus. Uz ova dva virusa sezonski se u svinja pojavljuje i virus humane influence podtipa H1N1 (virus ruske gripe) koji s ljudi može prijeći na svinje. Slično virusima H1N1 i virusi podtipa H3N2 čine kompleksnu epizootiološku situaciju u svinja. Virusi podtipa H1N2 u svinja su zapravo genske presloženice spomenutih virusa podtipova H1N1 i H3N2. Zgodimice 14 se u svinja nađu i drugi virusi, uglavnom ptičje influence pa i pandemijski H1N1, no nisu se učvrstili u populaciji svinja i relativno brzo nestaju iz svinjske populacije. Influenca svinja je blaga i relativno kratkotrajna bolest, a očituje se slično blažoj kliničkoj slici influence u ljudi. U našoj zemlji nisu provođena sustavna istraživanja influence svinja, no u protekloj godini iz svinja smo u nekoliko navrata izdvojili virus podtipa H1N1 koji je prema građi hemaglutinina i neuraminidaze vrlo sličan euroazijskim virusima ovog podtipa. Influenca konja je uzrokovana virusima podtipa H3N8 i H7N7. Konjski virusi influence su također zasebni entitet budući da ovi virusi relativno dugo cirkuliraju u populaciji konja prema kojima su se prilagodili i u kojih mogu uzrokovati ozbiljnu dišnu bolest. Konjski virusi influence podtipa H3N8 su izdvojeni i iz trkaćih pasa hrtova i iz svinja, ali ovakvi slučajevi su daleko prije iznimka nego pravilo. Osim navedenih kopnenih sisavaca, influenca se pojavljuje i u morskih sisavaca, poglavito nekih vrsta kitova, a povezana je s influencom u morskih ptica.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Veterinarska medicina

POVEZANOST RADA