Naslov
Struktura anksioznosti i depresivnosti u djece: provjera hijerarhijskog modela
(Structure of anxiety and depression among children: Examination of hierarchical model)

Autori
Vulić-Prtorić, Anita

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Filozofski fakultet Zagreb

Mjesto
Zagreb

Datum
01.06

Godina
2000

Stranica
385

Mentor
Krizmanić, Mirjana

Ključne riječi
anksioznost; depresivnost; djeca; hijerarhijski model
(anxiety; depression; children; hierarchical model)

Sažetak
Glavni cilj ovog istraživanja bio je ispitivanje strukture anksioznosti i depresivnosti u djece, te prirode komorbidnosti između ova dva konstrukta. Prvi zadatak pri tome je bio konstrukcija valjanih mjernih instrumenata (skala anksioznosti- manifestne, separacijske i socijalne, te anksiozne osjetljivosti i skale depresivnosti). Zatim se struktura anksioznosti i depresivnosti ispitala za svaki konstrukt posebno, s obzirom na prirodu međusobnih relacija i u odnosu na neke korelate (beznadnost, bespomoćnost, samopoštovanje, kvalitetu obiteljskih interakcija i strategije suočavanja sa stresom). Istraživanje je provedeno u uzorku učenika od 5. do 8. razrerda osnovne škole (oko 500 ispitanika). Prema dobivenim rezultatima može se zaključiti da anksioznost i depresivnost imaju hijerarhijsku strukturu: dobivena su 4 faktora anksioznosti nižeg reda (zabrinutost, tjelesni simptomi anksioznosti, separacijska i socijalna anksioznost), te jedan faktor anksioznosti višeg reda. U tom smislu dokazano je da se simptomi anksioznosti grupiraju u klastere u skladu s empirijski dobivenim sindromima, ali korespondiraju i s dijagnostičkim kategorijama u DSM-IV klasifikacijskom sistemu. U slučaju depresivnosti utvrđena je dvofaktorska hijerarhijska struktura: kognitivna i emocionalna komponenta predstavljaju faktore nižeg reda, s jednim faktorom depresivnosti višeg reda. Ovim istraživanjem također je potvrđen dvokomponentni model komorbidnosti: anksioznost i depresivnost u djece su dva jasno prepoznatljiva konstrukta među kojima postoji umjerena korelacija (Personov koeficijent korelacije iznosi 0.51) i koji kao takvi predstavljaju dvije komponente jednog faktora višeg reda (“negativni afektivitet”). U prilog dvokomponentnog modela govore i rezultati provjere odnosa anksioznosti i depresivnosti sa samopoštovanjem i beznadnosti. Utvrđena je veća povezanost između ovih varijabli i depresivnosti, a također su se obje pokazale značajnim prediktorima depresivnosti. Za anksioznost se značajim prediktorom pokazalo samopoštovanje. Prema dobivenim rezultatima može se zaključiti da samopoštovanje i beznadnost ne objašnjavaju u jednakoj mjeri anksioznost i depresivnost kao što se u nekim teorijskim modelima pretpostavljalo. Anksioznost i depresivnost u djece moguće je razlikovati i s obzirom na ispitan korelate: sve dimenzije kvalitete obiteljskih interakcija (zadovoljstvo obitelji, prihvaćanje od strane oca i majke, odbacivanje od strane oca i majke) pokazale su se značajnijima za depresivnost nego za anksioznost. Za oba kriterija najznačajniji prediktor je percepcija odbacivanja od strane oca. Od strategija suočavanja sa stresom izbjegavanje se pokazalo kao najznačajniji prediktor anksioznosti, a emocionalne reakcije depresivnosti.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Psihologija

POVEZANOST RADA