Naslov
Utjecaj međudjelovanja molekulskih dipolnih momenata na kristalne strukture triacilmetanâ
(The effect of molecular dipole moments on crystal structures of triacylmethanes)

Autori
Stilinović, Vladimir

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Prirodoslovno-matematički fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
30.04

Godina
2010

Stranica
125

Mentor
Kaitner, Branko

Ključne riječi
triacilmetani ; molekulski dipolni moment ; kristalna struktura
(triacylmethanes ; molecular dipole moment ; crystal structure)

Sažetak
Triacilmetani su proučeni kao modelni spojevi za izučavanje interakcija molekulskih dipolnih momenata u molekulskim kristalima te utjecaja tih interakcija na strukture i svojstva kristala triacilmetanâ. Pripravljeno je 26 triacilmetana, dva koordinacijska spoja s triacetilmetanatnim ligandima i četiri derivata triacilmetanâ. Većini triacilmetana (25) određene su molekulske i kristalne strukture difrakcijom rentgenskih zraka na jediničnom kristalu. Svi triacilmetani osim jednoga kristaliziraju kao triketonski tautomer, pri čemu je triketonska skupina približne simetrije C3, što uzrokuje velik molekulski dipolni moment (5, 2 D do 6, 0 D), (približno) kolinearan s osi triketonske skupine. U svim kristalnim strukturama takovih spojeva uočava se slaganje molekula u lance duž kojih su molekulski dipoli (približno) kolinearni. Slabe vodikove veze duž lanaca često narušavaju kolinearnost slaganja dipola. Nije zamijećena korelacija iznosa molekulskog dipola sa simetrijom, gustoćom niti energijom kristalnog pakiranja. Termička svojstva triacilmetanâ proučena su diferencijalnom pretražnom kalorimetrijom te difrakcijom na jedinicnom kristalu pri različitim temperaturama. Hlađenjem se u vecine spojeva zbivaju takove deformacije jedinične ćelije koje dovode do smanjenja udaljenosti među molekulskim dipolima. U dva slučaja promjenom temperature dolazi do faznih prijelaza u čvrstom stanju, koji su detaljnije prouceni difrakcijskim i kalorimetrijskim metodama. Također je zamijećeno da u nekih spojeva molekulske konformacije u kristalu nisu statične, već dolazi do inverzije triketonske skupine, pri čemu su dva konformera u stanju dinamičke ravnoteže.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Kemija

POVEZANOST RADA