Naslov
Anizotropija transportnih svojstava aproksimanata dekagonalnih kvazikristala
(Anisotropy of transport properties of aproksimants to the decagonal quasicrystals)

Autori
Popčević, Petar

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Prirodoslovno matematički fakultet, Fizički odsjek

Mjesto
Zagreb

Datum
29.10

Godina
2010

Stranica
105

Mentor
Smontara, Ana

Ključne riječi
aproksimanti dekagonalnih kvazikristala; anizotropija transportnih svojstava; aluminijeve slitine; kompleksne metalne slitine; električna otpornost; termostruja; Hallov koeficijent; toplinska vodljivost
(approximants to the decagonal quasicrystals; transport properties; anisotropy; aluminium alloys; complex metallic alloys; electrical resistivity; thermopower; Hall coefficient; thermal conductivity; anisotropy)

Sažetak
U radu je proučavana anizotropija transportnih koeficijenata (električne i toplinske vodljivosti, termostruje i Hallovog koeficijenta) monokristala aproksimanata dekagonalnih kvazikristala. Oni zbog natjecanja uređenja kratkog i periodičnog uređenja dugog dosega posjeduju posebno zanimljiva fizikalna svojstva od kojih su neka slična onima kod dekagonalnih kvazikristala. Dekagonalni kvazikristali u dvije dimenzije posjeduju kvazikristalno uređenje dok se u trećoj dimenziji kvazikristalne ravnine periodički slažu. Eksperimentalno je utvrđeno da je anizotropija fizikalnih svojstava dekagonalnih kvazikristala ovisna o broju kvazikristalnih ravnina unutar jedne periodičke jedinice. Stoga se postavilo pitanje je li izražena anizotropija fizikalnih svojstava, mjerenih u, i okomito na ravninu, posljedica kvazikristalnog uređenja unutar dvodimenzionalnih atomskih slojeva i periodičkog uređenja u smjeru okomitom na te slojeve ili je anizotropija posljedica kompleksnog lokalnog atomskog uređenja na skali susjednih atoma bez direktne povezanosti s kvaziperiodičnošću. Zbog nepostojanja translacijske invarijantnosti kvazikristali predstavljaju vrlo složene sisteme za teorijska proučavanja, te se aproksimiraju dekagonalnom kvazikristalnom fazom. Struktura aproksimanata dekagonalnih kvazikristala se može opisati pseudodekagonalnim kristalnim ravninama koje odgovaraju kvazikristalnim ravninama u dekagonalnim kvazikristalima, što se periodički slažu u smjeru okomitom na njih. Lokalno atomsko uređenje aproksimanata slično je onome u kvazikristalima, no kako je kod aproksimanata kristalna struktura periodička, moguće je provesti teorijske proračune za ovu strukturu i usporediti ih s eksperimentima. Kod dekagonalnih kvazikristala transportni koeficijenti mjereni u periodičnom smjeru i kvaziperiodičnoj ravnini pokazuju anizotropiju koja se smanjuje s porastom broja dekagonalnih atomskih slojeva unutar jedne periodične jedinice. Eksperimentalno je opaženo da i kod aproksimanata dekagonalnih kvazikristala koji su periodični duž sva tri smjera veličina anizotropije transportnih koeficijenata pada s porastom broja atomskih ravnina koje po lokalnoj atomskoj strukturi odgovaraju dekagonalnim ravninama kod kvazikristala. Utvrđeno je i da je stupanj strukturne savršenosti također faktor koji utječe na iznos anizotropije.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Fizika

POVEZANOST RADA