Naslov
Arheološka istraživanja nalazišta Crkvari – crkva Sv. Lovre 2009.
(Archaeological Excavations at the Crkvari-St. Lawrence Church site, 2009)

Autori
Tkalčec, Tatjana

Izvornik
Annales Instituti archaeologici (1845-4046) VI (2010); 17-23

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Radovi u časopisima, članak, ostalo

Ključne riječi
arheološka istraživanja; Crkvari; crkva Sv. Lovre; groblje; srednjovjekovno gradište; kasni srednji vijek; novi vijek
(archaeological excavations; Crkvari; St. Lawrence Church; cemetery; medieval hillfort; Late Middle Ages; Modern Age)

Sažetak
Početkom rujna 2009. godine Institut za arheologiju nastavio je istraživanje srednjovjekovnog groblja i gradišta s crkvom Svetog Lovre u Crkvarima nedaleko Orahovice. Arheološka istraživanja odvijala su se unutar zvonika otkrivenog u arheološkim istraživanjima 2008. godine. Na osnovi stratigrafije te slijeda izgradnje arhitektonskog sakralnog sklopa uočeno je da je zvonik sa snažnim kontraforima dograđen na trobrodnu gotičku crkvu koja je u svojoj prethodnoj fazi bila jednobrodna, dvoranska Unutar zvonika istraženi su svi slojevi i grobne cjeline, do same zdravice. Iskop je, stoga sezao i do 2, 30 m u dubinu. Unutrašnje dimenzije zvonika su 3, 5 m (I-Z) x 2, 4 m (S-J), odnosno vanjske 4, 70 (I-Z, do zida SJ 689) x 5 m (S-J). Južni i sjeverni temeljni zidovi širine su 140 cm, a zapadni je uži - 1, 20 m. Širi, sjeverni i južni zidovi, dublje su temeljeni, dok je zapadni plići. Zvonik je zaključen na uglovima moćnim kontraforima, širine 1, 23 m, odnosno 1, 30 m, a dužine 2 m. Temelji su građeni od nepravilnog kamenja, obilato zalivenog čvrstom žbukom. S obzirom da su oko zvonika u gornjim slojevima šute i ruševine pronađeni ulomci profiliranih komada opeke i kamena u klasičnom visokogotičkom stilu, za pretpostaviti je da je zvonik podignut u 15. st., a u tu se dataciju uklapaju i njegovi snažni temelji dodatno ojačani i kontraforima. Možda se proširenje jednobrodne ranogotičke crkve u trobrodnu s kontraforima, kao i dogradnja sjeverne sakristije te zapadnog zvonika odvijalo istovremeno ili pak u relativno kratkom vremenskom razmaku jer su svi elementi rađeni u istome stilu. Na osnovi nalaza iz grobova te ostalih čimbenika, zaključeno je da je zvonik funkcionirao i kroz razdoblje novog vijeka. Unutar prostora zvonika istraženo je 38 grobova što čini ukupan broj od 271 istraženih grobova. Osim kasnosrednjovjekovnih grobova iz 15. st., vremena kada je zvonik nastao, te ranonovovjekovnih kada je još bio u funkciji, pronađeni su i stariji grobovi – pokopi na groblju iz vremena kada još nije postojao veliki gotički trobrodni sakralni kompleks s moćnim zvonikom. Radi se o grobovima iz 13. i 14. st., te potom još starijeg horizonta groblja iz 11. do 13. stoljeća.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Arheologija

POVEZANOST RADA