Naslov
Novi C-5 supstituirani pirimidinski i furo[2, 3- d]pirimidinski derivati 4, 5-didehidro-L- askorbinske kiseline: sinteza i ispitivanje antitumorskih i antivirusnih djelovanja
(The Novel C-5 Substituted Pyrimidine and Furo[2, 3-d] Pyrimidine Derivatives of 4, 5-Didehydro-L- Ascorbic Acid: Synthesis and Antitumoral and Antiviral Activity Evaluations)

Autori
Gazivoda, Tatjana

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Prirodoslovno-matematički fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
02.03

Godina
2007

Stranica
131

Mentor
Mintas, Mladen

Neposredni voditelj
Raić-Malić, Silvana

Ključne riječi
L-askorbinska kiselina ; pirimidinski derivati L-askorbinske kiseline ; furo[2 ; 3-d]pirimidinski derivati ; citostatska i antivirusna djelovanja.
(L-ascorbic acid ; pyrimidine derivatives of L-ascorbic acid ; furo[2 ; 3-d]pyirimidine derivatives ; cytostatic and antiviral activities.)

Sažetak
Mnogi C-5 modificirani pirimidinski nukleozidi i nukleotidi biološki su značajni spojevi koji se rabe u kemoterapiji raka (5-fluoruracil, 5-fluor- 2’ -deoksiuridin) i virusnih bolesti (trifluortimidin, E-5-(2-bromvinil-2’ - deoksiuridin). Istraživanje odnosa strukture i djelovanja pirimidinskih analoga nukleozida pokazalo je da biološka aktivnost C-5 supstituiranih pirimidinskih analoga ovisi o supstituentu na položaju C-5. Ta su saznanja poslužila kao osnova za razradu sinteze nove klase derivata L-askorbinske kiseline i pirimidinskih baza. Sinteza ciljanih molekula provedena je primjenom strategije selektivne zaštite hidroksilnih skupina L-askorbinske kiseline i Vorbrüggenove kondenzacije N-glikoziliranja pirimidinskih baza. Novi C-5 supstituirani pirimidinski derivati L-askorbinske kiseline sintetizirani su paladijem kataliziranim reakcijama 5-joduracil-4, 5-didehidro-5, 6- dideoksi-L-askorbinske kiseline s nesimetričnim alifatskim i aromatskim stananima prema Stillovim reakcijskim uvjetima, te s terminalnim alkinima prema Sonogashirinim reakcijskim uvjetima. Furo[2, 3-d]pirimidinski derivati 4, 5-didehidro-5, 6- dideoksi-L-askorbinske kiseline sintetizirani su Sonogashirinom reakcijom polaznog 5-joduracilnog derivata L-askorbinske kiseline i terminalnih alkina, te njihovom in situ ciklizacijom. Osnovni cilj istraživanja bio je sintetizirati nove spojeve iz reda C-5 supstituiranih pirimidinskih i furo[2, 3-d]pirimidinskih derivata L-askorbinske kiseline radi ispitivanja njihovih djelovanja protiv virusa i zloćudnih tumorskih stanica porijeklom iz čovjeka.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Kemija, Temeljne medicinske znanosti

POVEZANOST RADA