Pregled bibliografske jedinice broj: 38545
Slobodni radikali i oksidativni stres
Slobodni radikali i oksidativni stres // Priroda, 89 (1999), 862-864; 9-11 (podatak o recenziji nije dostupan, pregledni rad, stručni)
CROSBI ID: 38545 Za ispravke kontaktirajte CROSBI podršku putem web obrasca
Naslov
Slobodni radikali i oksidativni stres
(Free radikals and oxidative stress)
Autori
Giacometti, Jasminka ; Milin, Čedomila
Izvornik
Priroda (0351-0662) 89
(1999), 862-864;
9-11
Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Radovi u časopisima, pregledni rad, stručni
Ključne riječi
slobodni radikali; oksidativni stres; antioksidansi
(free radikals; oxidative stress; antioxidants)
Sažetak
Membrane stanica nisu samo granica između vanjskog svijeta i unutrašnjosti stanice ili između citosola i staničnih odjeljaka (organela), već su i mjesto za usmjerene reakcije metabolizma koje služe za očuvanje energije. To su prije svega redoks-reakcije, čija slobodna energija omogućava izgradnju ionskog gradijenta preko membrane. Redoks reakcije sastavljene su od istovremenih reakcija, oksidacije (tvar koja se oksidira-reducens predaje elektrone) i redukcije (tvar koja se reducira-oksidans prima elektrone). Ionski gradijent, sa svoje strane, služi kao izvor energije za sintezu ATP iz ADP i fosfata. Pri staničnom disanju oksidira se vodik supstrata s kisikom, stvarajući vodu, a u taj proces su uključeni koenzimi (prije svega NADH) i na membranu vezani enzimi respiratornog lanca. Obratni proces, cijepanje vode uz oslobađanje kisika, provodi se fotosintezom kod zelenih biljaka, zelenih algi i cijanobakterija. Očuvanje energije, primarno kao ionski gradijent, a sekundarno kao ATP, provodi se analogno očuvanju energije u respiratornom lancu. Kod čovjeka i životinja respiratorni lanac se odvija u mitohondriju, dok se kod zelenih biljaka odvija u kloroplastima. Slobodni radikal jest čestica koja ima neparni elektron. Većina slobodnih radikala vrlo je reaktivna, pa postoji samo kratko vrijeme. Zbog toga se ne može napisati nikakav opis općih reagensa slobodnih radikala. Radikali često nastaju kidanjem molekula koje sadrže slabe veze. Cijepanje kovalentne veze može se uzrokovati termičkim ili fotokemijskim putem kao i apsorpcijom svjetla. Apsurdno je, da energija, bitna za odvijanje života u organizmu može oštetiti stanice. Nastale slobodne radikalske molekule mogu lančanim reakcijama brzo reagirati s ostalim molekulama. Nezasićene masne kiseline u sastavu lipida u staničnoj membrani, enzimi, DNA (dezoksiribonukleinska kiselina) i RNA (ribonukleinska kiselina) su podložne oštećenjima u nekontroliranim reakcijskim uvjetima. U ovom je radu opisan nastanak i vrsta, te mehanizmi zaštite od slobodnih radikala koji se zbivaju tijekom procesa disanja u mitohondriju.
Izvorni jezik
Hrvatski
Znanstvena područja
Kliničke medicinske znanosti
