Naslov
Antropološka analiza antičke nekropole Zadar-Relja u kontekstu antičkih nekropola Hrvatske
(Anthropological analysis of the Antique necropolis Zadar-Relja in context of other Antique necropolises from Croatia)

Autori
Novak, Mario

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Filozofski fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
04.11

Godina
2008

Stranica
250

Mentor
Šlaus, Mario

Ključne riječi
antika; antropološka analiza; Zadar – Relja; kontinentalna Hrvatska; istočna jadranska obala; dentalne patologije; subadultni stres; venerični sifilis; frakture
(Antique period; anthropological analysis; Zadar – Relja; continental Croatia; eastern Adriatic coast; dental pathologies; subadult stress; venereal syphilis; bone fractures)

Sažetak
U radu su prikazani rezultati bioarheološke analize populacije pokopane na antičkoj nekropoli Zadar – Relja te njena usporedba s antičkim skeletnim kompozitnim uzorkom iz kontinentalne Hrvatske i kompozitnim istočnojadranskim uzorkom. Temeljna hipoteza ove disertacije bila je da su bioarheološke karakteristike uzorka iz Zadra i kompozitnog istočnojadranskog uzorka vrlo slične te da sugeriraju nešto bolje životne uvjete u odnosu na kompozitni uzorak iz kontinentalne Hrvatske što se temeljilo na geografskom položaju analiziranih antičkih populacija, tj. na smještaju u različitim klimatsko-ekološkim sustavima, kao i na smještaju u odnosu na granicu s barbarima, o čemu su svjedočili i povijesni izvori. Paleodemografske analize ukazale su na podjednaku doživljenu starost u sva tri uzorka, te na kraći životni vijek i povišenu stopu smrtnosti između 16. i 30. godine kod žena u svim uzorcima. Učestalosti dentalnih patologija relativno su niske, a u sva tri uzorka te učestalosti veće su kod žena. U svim uzorcima pokazatelji subadultnog stresa (cribra orbitalia i hipoplazija zubne cakline) negativno su utjecali na prosječnu doživljenu starost. Također, u svim uzorcima prisutne su pozitivne korelacije pokazatelja subadultnog stresa i nespecifičnih zaraznih bolesti. Analiza učestalosti zaraznih bolesti sugerira da su muškarci bili nešto podložniji razvoju zaraznih bolesti od žena, a na nekropoli Zadar – Relja otkriven je za sada kronološki najraniji slučaj veneričnog sifilisa na području Hrvatske. Analiza trauma pokazala je nešto veće učestalosti trauma u Zadru u odnosu na kontinentalnu Hrvatsku. Značajno veća učestalost pokazatelja fizičkog napora u hrvatskim antičkim uzorcima snažno sugerira podjelu poslova baziranu na spolu, pri čemu su muškarci obavljali teže fizičke poslove. Analiza paljevinskih grobova s nekropole Zadar – Relja utvrdila je da se po svojim bioarheološkim karakteristikama te osobe ne razlikuju od osoba iz skeletnih grobova, i otkrila je da su pogrebne lomače bile slabijeg intenziteta i kraćeg trajanja bez obzira na spol spaljene osobe. Podaci dobiveni tim istraživanjem snažno sugeriraju da ne postoji opći trend koji bi se temeljio na različitom geografskom položaju i klimatsko-ekološkim sustavima koji bi sugerirao bitne razlike u kvaliteti života, a uočene razlike poglavito su rezultat lokalnih društvenih i ekonomskih čimbenika.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Arheologija

POVEZANOST RADA