Naslov
Analiza odnosa Big five dimenzija ličnosti i brzine obrade podataka na uzrastu od 14 do 18 godina
(The Analysis of Big Five Personality Dimensions and Information Processing Rate Relation in the Age Range of 14 to 18 Years)

Autori
Kopačević, Diana ; Žebec, Mislav-Stjepan

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Sažeci sa skupova, sažetak, znanstveni

Izvornik
XVI. DANI PSIHOLOGIJE U ZADRU / Vulić-Prtorić, A., Ćubela Adorić, V., Proroković, A., Sorić, I., Valerjev, P. - Zadar : Odjel za psihologiju Sveučilišta u Zadru, 2008, 65-66

ISBN
978-953-7237-34-9

Skup
XVI. dani psihologije u Zadru

Mjesto i datum
Zadar, Hrvatska, 29.05.2008. - 31.05.2008

Vrsta sudjelovanja
Predavanje

Vrsta recenzije
Nije recenziran

Ključne riječi
Big five dimenzije ličnosti; brzina obrade podataka; dob; spol
(Big five personality dimensions; information processing rate; age; gender)

Sažetak
Istraživanja odnosa ličnosti i inteligencije imaju već svoju tradiciju, no postavljeni modeli ponovno se preispituju s novim pristupima inteligenciji, pa tako i s pristupom kognitivnih korelata koji veliku važnost pridaje brzini obrade podataka i radnom pamćenju. Jedan stariji model odnosa ličnosti i inteligencije predložio je Robinson (1985) i počiva na neurološkoj podlozi inteligencije te hipotezi da će upravo osobe sa srednje izraženim pobuđenjem – svojstvenim srednjim vrijednostima ekstraverzije/introverzije – postizati najbolje rezultate na testovima inteligencije. U razvojnom razmatranju odnosa ličnosti i inteligencije Demetriou i Kazi (2001) ustanovili su da je četiri od pet dimenzija Big five modela ličnosti usko povezano s kognitivnim samo-reprezentacijama, dok Demetriou, Kyriakides i Avraamidou (2003) dobivenu slabu povezanost inteligencije i ličnosti pojašnjavaju pripadnošću tih konstrukata različitim razinama uma (Tri- razinska teorija razvijajućeg uma). Provedeno istraživanje razmatralo je odnos između Big five dimenzija ličnosti mjerenih upitnikom IPIP 50 Junior S te brzine obrade podataka (kao važne odrednice inteligencije) mjerene jednim testom perceptivne brzine. Istraživanje je provedeno na 1063 učenika srednjih škola uzrasta 14 do 18 godina, od čega 685 ženskog spola. Rezultati pokazuju da je na cijelom uzorku od 14 do 18 godina ustanovljena niska, pozitivna, ali statistički značajna povezanost brzine obrade podataka (BOP) sa dimenzijama intelekta, ugodnosti i ekstraverzije (najmanja s intelektom, a najveća s ekstraverzijom). Parcijalnim korelacijama iz odnosa BOP-a s dimenzijama ličnosti sustavno su izlučivane varijance dobi, spola i obje varijable istovremeno, te se pokazalo da se obrazac korelacija ustanovljen bez parcijalizacije zadržava premda su korelacije po iznosu niže. Razmatranje povezanosti BOP-a i Big five dimenzija ličnosti po pojedinim dobnim skupinama pokazalo je da statistički značajne (i pozitivne) korelacije BOP-a postoje s ekstraverzijom (kod 15. i 16. godine p<0.01) i ugodnošću (kod 15. i 17. godine p<0.05), dok se korelacija s dimenzijom intelekta na pojedinim dobnim skupinama gubi. Dobiveni rezultati u skladu su s prethodnim istraživanjima odnosa ličnosti i inteligencije, s time da su vrijednosti dobivenih koeficijenata nešto niže. Pretpostavilo se da su niže vrijednosti eventualno posljedica zakrivljenog odnosa pojedinih dimenzija ličnosti i inteligencije (Robinsonova hipoteza) te je proveden račun neparametrijskih koeficijenata korelacije (Spearman rs i Kendall τ ), no njihovi iznosi nisu potvrdili tu pretpostavku. Nešto niže korelacije od očekivanih pokušale su se objasniti različitom razvojnom dinamikom BOP-a i dimenzija ličnosti na uzrastu od 14 do 18 godina, te je razmotrena ovisnost BOP-a i Big five dimenzija ličnosti o dobi i spolu. Rezultati ukazuju da BOP raste u tom razvojnom razdoblju, dok se ličnost ne mijenja statistički značajno. Ustanovljeni su i efekti spola, većinom u skladu s nalazima prethodnih istraživanja.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Psihologija

POVEZANOST RADA