Naslov
Teškoće čitanja i pisanja kod osoba s oštećenjem mozga
(Reading and writing difficulties in people with brain damage)

Autori
Smrečki, Renata

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, diplomski rad

Fakultet
Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
27.11

Godina
2007

Stranica
66

Mentor
Tatjana Prizl Jakovac

Ključne riječi
kognitivni modeli čitanja i pisanja; centralne aleksije/agrafije; periferne aleksije/agrafije; traumatske ozljede mozga (TOM); moždani udar (MU).
(cogntive models of reading and writing; central alexia/agraphia; peripheral alexia/agraphia; traumatic brain injury (TBI); cerebrovascular insult (CVI).)

Sažetak
Kako bi se mogli opisati poremećaji čitanja i pisanja potrebno je poznavati odvijanje urednih procesa ovih vještina. One su opisane brojnim modelima od kojih se najčešće spominju kognitivni modeli. Oni pretpostavljaju da su čitanje i pisanje složene aktivnosti za čiju je realizaciju potrebna interakcija više sustava, od vizualnog, jezičnog i motoričkog do proprioceptivnog sustava. Autori kognitivnih modela smatraju se da se čitanje i pisanje sastoje od centralnih komponenata koje su više jezične, i perifernih komponenata koje se odnose na razinu vizualnog procesiranja kod čitanja, odnosno na pretvaranje apstraktnih ortografskih informacija u pokrete olovke kod pisanja. Ukoliko dođe do poremećaja u nekoj od komponenata ili veza koje čine model, javljaju se teškoće u čitanju i pisanju poznate pod nazivom aleksije/agrafije. One se odnose na poremećaje u čitanju i pisanju koji su prije oštećenja bili u potpunosti usvojeni i automatizirani. Iako je većina istraživanja rađena na engleskom govornom području, neki od obrazaca čitanja i pisanja mogu se primijeniti i na hrvatski jezik. Ovim je ispitivanjem obuhvaćeno 22 ispitanika s različitom etiologijom oštećenja mozga (traumatska ozljeda mozga - TOM i moždani udar – MU nakon kojeg su ispitanici razvili Brockinu afaziju). Konstruirani su zadaci za ispitivanje čitanja i pisanja kako bi se utvrdilo postoje li kod njih određeni poremećaji u čitanju i/ili pisanju koji se sukladno gore spomenutom modelu obično dijele na centralne i periferne tipove. Utvrđeno je da se kod osoba s TOM ne može govoriti o specifičnom poremećaju čitanja i/ili pisanja iako njihova izvedba nije u potpunosti zadovoljavajuća. Ni kod osoba s MU ne može se sa sigurnošću odrediti postojanje određenog tipa poremećaja, ali njihovi rezultati više upućuju na probleme u centralnim (jezičnim) komponentama procesa čitanja i pisanja.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Politologija

POVEZANOST RADA