Naslov
Rimske vile Istre i Dalmacije, II dio - tipologija vila
(Roman Villas of Istria and Dalmatia, II: tipology of villas)

Autori
Begović, Vlasta ; Schrunk, Ivančica

Izvornik
Prilozi, Instituta za arheologiju u Zagrebu (1330-0644) 20 (2003); 95-111

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Radovi u časopisima, članak, znanstveni

Ključne riječi
rimske vile; villa rustica; villa urbana; villa suburbana; maritimna vila; rimska arhitektura; istočna obala i otoci Jadranskog mora; od 1. st. pr. Kr. do 6. st.
(Roman villas; villa rustica; villa urbana; villa suburbana; villa marittima; Roman architecture; easten Adriatic coast and islands; 1 ct. BC - 6 ct. AD coast)

Sažetak
Razmotreno je porijeklo vila, prvo na području Italije, a od 1. st. pr. Kr. na istočnoj obali Jadrana, te razvoj vila rimske Histriae i Dalmatiae. Razvoj vila obrađen je obzirom na 1. ekonomske procese koji su pokrenuli njihovo širenje ; 2. socijalno političke prilike ; 3. arhitektonsku formu (funkcionalno, sadržajno, oblikovno). Podjela vila (vrste vila) izvršena je: 1. po tipu vlasništva - A/ tip vojnik/mali zemljoposjednik ; B/ lokalni visoko socijalno i administrativno pozicionirani pojedinci ; c/ vile rimske aristokracije i senatorskih obitelji ; D/ carske vile. 2. po tipu tlocrta - A/ vile s unutarnjim dvorištem ; B/ vile s centralnim hodnikom ; C/ peristilne vile ; D/ portikatne vile ; E/ luksuzne vile koje su kombinacija C/ i D/ tipa. 3. prema položaju - A/villa urbana ; B/ villa suburbana ; C/ villa rustica ; D/ priobalne vile ; E/ maritimne vile. F/ po kronologiji - A/ ranocarske vile ; B/ vile 2. i 3. st. ; C/ kasnoantičke vile. Primjer vila u vlasništvu rimske aristokracije i senatorskih obitelji su - Loron (u prvoj pol. 1. st.), Verige Brijuni (u prvoj pol. 1. st., vila na poluotoku Sustjepanu kod Cavtata. Poznate carske vile su Vižula Medulin, Loron, Verige Brijuni, Dioklecijanova palača u Splitu i možda Polače na Mljetu. Primjeri vila s unutarnjim dvorištem su Labinci kod Poreča, Šijana kod Pule, Muline na otoku Ugljanu. Vile s centralnim hodnikom su Banjole kod Pule i vila u Barbarigi. Primjeri peristilnih vila su vila u uvali Madona Brijuni, lokalitet Kolci Brijuni, Sorna kod Poreča, Val Bandon kod Pule. Portikatne vile su Vižula kod Medulina, Murter i vila na poluotoku Sustjepanu kod Cavtata. Luksuzne vile koje predstavljaju kombinaciju peristilnih i portikatnih vila su Katoro, Verige Brijuni, pretpostavljeno Vižula Medulin. Maritimne vile su Katoro, Sorna, Verige Brijuni, Barbariga, Val Bandon, Vižula Medulin, Murter, Stari Trogir, Polače.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Arheologija

POVEZANOST RADA