Naslov
Posthumanizam kao konceptualni okvir bizarro fikcije u romanim Zorana Roška i Nenada Stipanića
(Posthumanism as a Conceptual Frame of the Bizarro Fiction in the Novels of Zoran Roško and Nenad Stipanić)

Autori
Tomić, Tamara

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, diplomski rad, diplomski

Fakultet
Odjel za kroatistiku

Mjesto
Zadar

Datum
04.02

Godina
2021

Stranica
77

Mentor
Levanat-Peričić, Miranda

Ključne riječi
Zoran Roško, Nenad Stipanić, Ljepota jede ljude, Minus sapiens, Bogovi neona, bizarro fikcija, posthumanizam, citatni ludizam, ergodička književnost
(Zoran Roško, Nenad Stipanić, Beauty Eats People, Minus sapiens, The Gods of Neon, bizarro fiction, posthumanism, intertextual ludism, ergodic literature)

Sažetak
Rad tematizira posthumanistički okvir bizarro fikcije u romanima Zorana Roška Ljepota jede ljude (2011) i Minus sapiens (2017) te u romanu Bogovi neona (2019) Nenada Stipanića. U skladu s definicijom koju je ponudila Rosi Braidotti, posthumanizam se shvaća kao povijesni pokret u umjetnosti, filozofiji i društvu koji je usmjeren na decentralizaciju ljudskog subjekta i kritičko suočavanje s eurocentričnom paradigmom humanizma koja ljudskost predstavlja kao normu. U navedenim se romanima obilježja posthumanizma ostvaruju prvenstveno na tematskom i aksiološkom planu, odnosno u (post)apokaliptičnim sadržajima i negativnom vrednovanju ideala humanizma. U tom smislu u njima se razvija nametljivi okvir posthumanističke refleksije s temama endizma, ekoloških katastrofa, dekonstrukcije ljudskosti, afirmacije umjetne inteligencije i postantropocentrizma koji nastoji prevladati binarizme ljudsko-životinjsko, ljudsko-božansko. Pritom se ove teme obrađuju u žanrovskom ključu bizarro fikcije, žanra koji se razvija posljednjih dvadesetak godina, kao svojevrsni ogranak „nove čudne“ (new weird) fikcije. U svojim autopoetičkim komentarima pisci bizarro fikcije nastoje se distancirati od new weird fikcije, inzistirajući na „niskom“ stilu, „sirovom“ i vulgarnom izrazu te nepretencioznosti i zabavi kao jedinoj funkciji ovog žanra. No, upravo taj pobunjenički odnos prema književnom kanonu i intencionalno parodiranje tzv. „visoke književnosti“ autore bizarra vode prema književnim postupcima pastiša, kolaža i naglašene citatnosti koja se, da bi ostvarila svoju ludističku funkciju povezuje uz funkciju estetskog prevrednovanja. Za književne tekstove koji su predmet ove interpretacije svojstvena je naglašena citatnost, a veze s drugim diskursima, književnim djelima i drugim medijima analiziraju se u kontekstu ludističke intencije djela i pripadnosti posthumanističkom aksiološkom okviru. Autori pritom koriste različite pripovjedne tehnike u svrhu posthumanističke dehumanizacije: od duboke autofikcije Bogova neona s nizom metaleptičkih postupaka do različitih igara fingiranja nepouzdanosti pripovjedača i fragmentacije identiteta u Roškovim romanima. Intertekstualne veze realiziraju se ponekad u iluminativnom odnosu (kroz negiranje ili estetsko prevrednovanje pojave na koju se upućuje), a ponekad u ilustrativnom odnosu (donošenjem pojave u skladu s njezinim originalnim sustavom vrijednosti). Uz citatnost, javljaju se i paratekstualni elementi koji romane približavaju Aarsethovom pojmu ergodičke književnosti: u Bogovima neona postoje hipertekstualne poveznice na internetske sadržaje u kojima se donose dodatna objašnjenja tema i motiva romana, a iz imena poglavlja u Ljepota jede ljude putem traženja izvora iz kojeg se upućuje na značenje se pronalaze videozapisi koji vizualno dočaravaju teme romana.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Filologija, Književnost

POVEZANOST RADA