Naslov
Šetnja kroz panoptikum - Jessica Jones i sumrak flanerizma
(Strolling Through the Panopticum - Jessica Jones and the Dawn of Flaunerism)

Autori
Lukić, Marko ; Jurković, Irena

Izvornik
Književna smotra : Časopis za svjetsku književnost (0455-0463) 52 (2020); 69-78

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Radovi u časopisima, članak, znanstveni

Ključne riječi
flâneur, flâneuse, Panopticon, Foucault, Jessica Jones, dispositive, apparatus

Sažetak
U članku se kritički propituje književni trop flâneura/flâneuse iz 19.-tog stoljeća i njegovu moguću primjenu pri analizi narativa Jessice Jones, televizijskoj seriji temeljenoj na istoimenoj super-junakinji Marvelovih stripova. Iako su gradska šetač modernističkog razdoblja konceptualiziran kao isključivo muška figura, ovaj članak istražuje koncept ženskog flâneura, odnosno flâneuse kako bi se utvrdila mogućnost njezine prisutnosti na ulicama suvremene metropole. Poput svojih muških kolega, Jessica Jones povremeno je predstavljena kao ravnodušna i pasivna šetačica, no jednako tako moguće ju je promatrati kroz daleko aktivniju ulogu privatnog istražitelja i super-heroja koji se bori protiv kriminala u gradu. Kao flâneuse, ova super-junakinja utjelovljuje karakteristike i Baudelaireovog i Benjaminovog tradicionalnog flâneura, istovremeno prikazujući žensko iskustvo uličnog hodanja i portretirajući model ženstvenosti koji je osjetno drugačiji od stereotipnih predložaka. Daljnjom analizom interakcije protagonista s gradom, analiza predlaže (ponovno) vrednovanje samog koncepta flâneur/flâneuse u okvirima funkcioniranja moderne metropole. Oslanjajući se na shvaćanje odnosa prostora i moći Michela Foucaulta, točnije na teorijske koncepte dispozitiva i aparatusa, te strukturu panoptikuma, ovaj rad ispituje novi model interaktivnosti koji nastaje u suvremenom urbanom okruženju. Slijedom čitanja gradova i urbanih sredina kao instrumenata kojima je moguće artikulirati i nametnuti disciplinu i/ili kontrolu, propituje se prisutnost flâneura/flâneus na gradskim ulicama, a time i mogućnost njihova postojanja. Uvjetovani strukturama moći, njihovo kretanje i znanje sada su ograničeni i lišeni slobode. Konačno, ostaje samo hodanje kao jedina mogućnost doživljaja grada, pretvarajući „hodače“ u „šetače“ (Wandersmänner).

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Filozofija, Interdisciplinarne humanističke znanosti, Filmska umjetnost (filmske, elektroničke i medijske umjetnosti pokretnih slika), Književnost

POVEZANOST RADA