Naslov
Optimizacija ekstrakcije cvijeta smilja (Helichrysum italicum (Roth) G. Don.) i ploda konopljike (Vitex agnus castus L.) s CO2 u superkritičnom stanju
(Optimization of supercritical CO2 extraction of immortelle flower (Helichrysum italicum (Roth) G. Don.) and chaste tree fruit (Vitex agnus castus L.))

Autori
Zorić, Marina

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Prehrambeno-tehnološki fakultet Osijek

Mjesto
Osijek

Datum
13.07

Godina
2021

Stranica
118

Mentor
Jokić, Stela

Ključne riječi
cvijet smilja ; plod konopljike ; eterično ulje ; ekstrakcija s CO2 u superkritičnom stanju ; optimizacija
(immortelle flower ; chaste tree fruit ; essential oil ; supercritical CO2 extraction ; optimization)

Sažetak
Cilj ovog istraživanja bio je ispitati utjecaj dviju ekstrakcijskih metoda: ekstrakcije s CO2 u superkritičnom stanju (ESCO2) i hidrodestilacije na prinos i kemijski sastav ekstrakata / eteričnog ulja iz cvijeta smilja i ploda konopljike s područja Hercegovine. Sastav isparljivih spojeva određen je primjenom plinske kromatografije sa spektrometrijom masa (GC-MS). Prinos eteričnog ulja iz cvijeta smilja postupkom hidrodestilacije iznosio je 0, 3 %, dok je prinos tijekom ESCO2 iznosio od 0, 6 % do 4, 8 % (u ovisnosti o primijenjenom tlaku i temperaturi ekstrakcije). Glavni spojevi eteričnog ulja smilja dobivenog hidrodestilacijom bili su terpeni sa sljedećim udjelima: γ-kurkumen (23, 2 %), α-pinen (13, 7 %), β-selinen (9, 9 %), α- selinen (6, 7 %), neril-acetat (5, 4 %), trans- kariofilen (4, 7 %), italicen (4, 5 %) i limonen (3, 1 %). U ekstraktima dobivenim ESCO2 dominirali su derivati tremetona u udjelima 0, 4 − 23, 0 %. U CO2 ekstraktu smilja dobivenom pri nižem tlaku (7, 9 MPa) pojavio se i skvalen (35, 6 %). Ovaj spoj značajan je u kozmetičkoj industriji zbog svoje antioksidativne, eksfolijantne i hidratizirajuće uloge. Dodatno, u CO2 ekstraktima cvijeta smilja reverzno-faznom visokodjelotvornom tekućinskom kromatografijom (RP-HPLC) uz UV detekciju određen je bioaktivni spoj skopoletin u omjeru 0, 1 − 1, 9 mg / 100 g cvjetova smilja, koji je odgovoran za ublažavanje znakova starenja kože i značajan u proizvodnji kozmetike. Prinos eteričnog ulja iz ploda konopljike dobivenog hidrodestilacijom iznosio je 0, 4 %, dok je prinos tijekom ESCO2 iznosio od 0, 1 do 19, 3 % (u ovisnosti o primijenjenim procesnim uvjetima ekstrakcije i sadržaju vlage u uzorku). Glavni spojevi eteričnog ulja ploda konopljike dobivenog hidrodestilacijom bili su viridiflorol (16, 7 %), α-humulen (15, 6 %), trans-kariofilen (10, 7 %), trans-β-farnezen (7, 6 %), kariofilen oksid (7, 3 %), 1, 8-cineol (4, 9 %) i α-terpinil-acetat (4, 9 %). U CO2 ekstraktima ploda konopljike dominantni su bili sljedeći spojevi: trans-β- farnezen (14, 8 − 23, 4 %), trans-kariofilen (13, 6 − 18, 6 %), α- terpinil-acetat (7, 1 − 13, 5 %), 1, 8-cineol (4, 2 − 12, 2 %), biciklogermakren (8, 5 − 11, 6 %), α-kadinol (2, 5 − 6, 7 %), sabinen (0, 3 − 6, 5 %), aromadendren (3, 7 − 4, 6 %), kariofilen oksid (3, 2 − 4, 5 %) i viridiflorol (2, 1 − 3, 8 %). Provedena je i optimizacija procesa ESCO2 primjenom metode odzivnih površina. U slučaju cvijeta smilja, optimalni uvjeti ESCO2 u odnosu na prinos ekstrakcije bili su tlak od 22, 1 MPa i temperatura od 50, 0 °C, dok su kod ploda konopljike optimalne vrijednosti tlaka od 32, 5 MPa i temperatura od 60, 0 °C.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Farmacija

POVEZANOST RADA