Naslov
Sinteza 9-deazapurinskih derivata i 1,2,3-trazolil sulfonamido-ribofuranozidnih derivata
(Synthesis of 9-deazapurine derivatives and 1,2,3- triazolyl sulfonamido-ribofuranoside conjugates)

Autori
Ban, Željka

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Prirodoslovno-matematički fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
06.05

Godina
2015

Stranica
154

Mentor
Žinić, Biserka

Ključne riječi
obrnuti nukleozidi/ purin nukleozid fosforilaza/ ugljična anhidraza/ 1 ; 2 ; 3-triazolni konjugati/ 9-deazagvanin
(reversed nucleosides/ purine nucleoside phosphorylase/ carbonic anhydrase/ 1 ; 2 ; 3-triazolyl conjugates/ 9-deazaguanine)

Sažetak
U ovom doktorskom radu sintetizirani su novi C- 9 i N-7 supstituirani derivati 9-deazapurina u svrhu dobivanja novih inhibitora enzima purin nukleozid fosforilaze, te novi 1, 2, 3- triazolil-ribofuranozidni konjugati kao potencijalni inhibitori enzima ugljične anhidraze. Sintetizirane su modificirane purinske baze 9-deazagvanin i 2, 6-diklor-9- deazapurin te serija modificiranih ribofuranozida. Povezivanjem riboze preko C5 položaja na N7 položaj 2, 6-dikloro-9- deazapurina dobiveni su obrnuti nukleozidi koji su transformirani u hipoksantinske, gvaninske i adeninske 9-deaza derivate. Sonogashira reakcijom sintetiziran je 9-etinil-9- deazagvanin koji 1, 4-regioselektivnom Cu(I)- kataliziranom cikloadicijom (CuAAC) s šećernim azidom daje 1, 2, 3-triazolni konjugat 9- deazagvanina. CuAAC reakcija je upotrijebljena i za sintezu novih 1, 4-disupstituiranih 1, 2, 3-triazolil-ribofuranozidnih konjugata. Uvođenje sulfonamido skupina na C1 položaj 1, 2, 3-triazolil-ribofuranozidnih konjugata ili 5-azido-riboze postignuto je korištenjem različitih sulfonamida i BF3•Et2O katalizatora te uporabom mikrovalnog reaktora ili klasičnom metodom. Drugi, uspješniji način priprave 1, 4- disupstituiranih 1, 2, 3-triazolil-sulfonamido- ribofuranozidnih konjugata uključuje CuAAC cikloadiciju 5-azido-1-sulfonamidnih derivata riboze i 1-O-propargil-riboze. Na isti način sintetizirani su 1, 4-disupstituirani 5- joduracilni triazolni konjugati iz propargilnog derivata 5-joduracilnog obrnutog nukleozida i 5-azidnog derivata riboze. Antiproliferativno djelovanje odabranih nezaštićenih derivata ispitano je na osam staničnih linija MDCK, HeLa, CaCO-2, NCI-H358, K562, Jurkat, HuT 78 i Raji.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Kemija

POVEZANOST RADA