Naslov
Genetska analiza kvantitativnih svojstava u biparentalnim i recipročnim križancima ozime pšenice (Triticum aestivum L.)
(Genetic analysis of the quantitative traits in biparental and reciprocal crosses of winter wheat (Triticum aestivum L.))

Autori
Dvojković, Krešimir

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, magistarski rad

Fakultet
Agronomski fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
22.04

Godina
2005

Stranica
62

Mentor
Barić, Marijana

Neposredni voditelj
Barić, Marijana

Ključne riječi
Ozima pšenica; genetska analiza; kvantitativna svojstva; genski učinci; nasljednost; heterozis.
(Winter wheat; genetic analysis; quantitative traits; genetic effects; heritability; heterosis.)

Sažetak
Za genetsku analizu kvantitativnih svojstava u biparentalnim i recipročnim križancima ozime pšenice (Triticum aestivum L.) u dvije kombinacije križanja (Divana/Srpanjka i Soissons/Žitarka) razvijeno je četrnaest generacija za populacije P1, P2, F1, RF1, F2, RF2, Bc1.1 Bc1.1*, RBc1.1, RBc1.1*, Bc1.2, Bc1.2*, RBc1.2, RBc1.2* koje su posijane 2001./2002. godine na lokaciji Osijek u poljski pokus postavljen po RCBD shemi s tri ponavljanja. Genetskom analizom obuhvaćena su kvantitativna svojstva: visina najduže vlati, broj zrna, masa jednog zrna i masa zrna po klasu najduže vlati, broj plodnih vlati, broj zrna, masa jednog zrna i urod zrna po biljci. Roditelji korišteni u istraživanju razlikovali su se u svim kvantitativnim svojstvima osim u masi zrna po klasu najduže vlati i urodu zrna po biljci u križanju Soissons/Žitarka. U svim križanjima najmanja varijabilnost utvrđena je za visinu, masu jednog zrna po klasu najduže vlati i masu jednog zrna po biljci, srednja za broj zrna i masu zrna po klasu najduže vlati, veća za broj plodnih vlati, a najveća za broj zrna i urod zrna po biljci. Prikladnost aditivno-dominacijskog modela nasljeđivanja utvrđena je za broj plodnih vlati u križanju Soissons/Žitarka ukazujući na važnost aditivnih genskih učinaka. Prikladnost digenog-epistatičnog modela nasljeđivanja utvrđena je za broj plodnih vlati po biljci u križanju Divana/Srpanjka, za broj zrna po biljci u križanju Soissons/Žitarka i za urod zrna po biljci u oba križanja ukazujući na važnost, uz aditivne i dominacijske genske učinke, aditivno x aditivnih i dominacijsko x dominacijskih genskih učinaka. Prikladnost digenog-epistatičnog modela nasljeđivanja, proširenog procijenjenim genskim učincima majčinskog genotipa, utvrđena je za broj zrna i masu jednog zrna po klasu najduže vlati i po biljci u kombinaciji križanja Divana/Srpanjka ukazujući na važnost, uz aditivne, dominacijske, aditivno x aditivne, dominacijsko x dominacijske genske učinke, dominacijskih majčinskih i citoplazmatskih genskih učinaka. Za visinu najduže vlati i masu zrna po klasu najduže vlati u obje kombinacije križanja, a za broj zrna i masu jednog zrna po klasu najduže vlati i za masu jednog zrna po biljci u križanju Soissons/Žitarka, nije utvrđena prikladnost nijednog od primijenjenih modela, što ukazuje na složeniju prirodu nasljeđivanja i/ili utjecaj okoline na ekspresiju tih svojstava. Procijenjena nasljednost u širem smislu (h2b), prosječno za obje biparentalne i recipročne kombinacije križanja, bila je visoka za visinu najduže vlati (0, 778), srednje visoka za masu jednog zrna po biljci (0, 664) i masu zrna po klasu najduže vlati (0, 594), srednja za masu jednog zrna (0, 577) i broj zrna po klasu najduže vlati (0, 542), urod zrna (0, 552) i broj zrna po biljci (0, 485), a srednje niska za broj plodnih vlati po biljci (0, 311). Procijenjena nasljednost u užem smislu (h2n), prosječno za obje biparentalne i recipročne kombinacije križanja, bila je srednje visoka za visinu najduže vlati (0, 661), srednja za masu zrna po klasu najduže vlati (0, 461) i urod zrna po biljci (0, 436), srednje niska za masu jednog zrna (0, 345) i broj zrna po klasu najduže vlati (0, 332), broj zrna (0, 319) i masu jednog zrna po biljci (0, 282), a niska za broj plodnih vlati po biljci (0, 232). Pozitivan heterozis u odnosu na roditeljski prosjek (HMP) utvrđen je u biparentalnoj i recipročnoj kombinaciji križanja Divana/Srpanjka za masu jednog zrna po klasu najduže vlati i po biljci, a negativan (HMP) za broj zrna po klasu najduže vlati u križanju Divana/Srpanjka. Pozitivan heterozis (HMP) za visinu najduže vlati utvrđen je u križanju Soissons/Žitarka.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Poljoprivreda (agronomija)

POVEZANOST RADA