Naslov
Paramiksovirusi i Pneumovirusi
(Paramyxoviruses and Pneumoviruses)

Autori
Mlinarić-Galinović, Gordana ; Ljubin Sternak, Sunčanica

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Poglavlja u knjigama, stručni

Knjiga
Medicinska mikrobiologija

Urednik/ci
Kalenić, Smilja

Izdavač
Medicinska naklada

Grad
Zagreb

Godina
2019

Raspon stranica
458-472

ISBN
9789531768900

Ključne riječi
paramiksovirusi
(paramyxoviruses)

Sažetak
Prema najnovijoj klasifikaciji, nekadašnja velika skupina paramikosvirusa koja je bila okupljena u jednu porodicu Paramyxoviridae, sada je podijeljena unutar dvije porodice: Paramyxoviridae s četiri roda koji sadržavaju ljudske viruse: Morbillivirus, Respirovirus, Rubulavirus i Henipavirus, te Pneumoviridae s dva roda: Othopneumovirus i Metapneumovirus unutar kojih se nalazi 8 ljudskih virusa i dva uzročnika antropozoonoza. Paramiksovirusi i pneumovirusi su jednolančani negativni RNA virusi, a na ovojnici strše glikoproteinski izdanci: HN/H kod paramiksovirusa, G kod pneumovirusa, te F. Ovi su virusi izrazito osjetljivi, a umnožavaju se u citoplazmi i izlaze pupanjem na citoplazmatskoj membrani stanice domaćina. Za humanu su patologiju važni sljedeći virusi: virusi parainfluence tipa 1–4 u djece uzrokuju širok spektar respiratornih bolesti, od blagih, akutnih bolesti gornjega dijela dišnog sustava, do teških infekcija respiratornoga trakta: krupa, bronhitisa, bronhiolitisa i pneumonije. Tipovi 1 i 2 najčešći su uzročnici krupa u djece. Virus ospica ima samo jedan antigenski tip. Uzrokuje sustavnu bolest, koja nakon prodromalne kataralne faze dovodi do febrilne bolesti s makulopapuloznim egzantemom i bukalnim enantemom. Mogu se pojaviti komplikacije vezane uz dišni sustav (pneumonije) i SŽS (encefalitis i fatalni SSPE). Virus mumpsa ima samo jedan antigenski tip. Taj virus uzrokuje sustavnu infekciju koja kao ciljni organ zahvaća parotidne i druge žlijezde slinovnice te izaziva: serozni meningitis (rijetko meningoencefalitis), orhitis, pankreatitis i rjeđe ooforitis. Respiratorni sincicijski virus (RSV) ima dva podtipa (A i B). Najčešći je uzročnik bronhiolitisa i upale pluća u sitne djece. Infekcije metapneumovirusom (MPV) vrlo su slične onima koje uzrokuje RSV. I starije osobe mogu oboljeti od pneumonije koju uzrokuje RSV i MPV premda imaju visok titar specifičnih protutijela u serumu. Hendravirus i Nipahvirus uzročnici su antropozoonoza. Prirodni nosioci virusa iz ovog roda jesu šišmiši, a uzrokuju teške bolesti (pneumonije, encefalitisi) u ljudi. Uzorak za izolaciju virusa iz dišnog sustava uzima se aspiracijom nazofaringealnog sekreta, obriskom nazofarinksa ili ždrijela i ispirkom nosa. Pri nekim od navedenih bolesti uzimaju se i drugi klinički materijali: cerebrospinalni likvor, urin, krv. Detekcija virusa provodi se izravno iz kliničkog materijala imunofluorescentnom ili molekularnom tehnikom. Virusi (virus ospica, virus mumpsa, virus parainfluence tipa 2 i 3, RSV) mogu se uzgojiti u staničnoj kulturi. Specifična terapija i pasivna profilaksa postoje samo za RSV, a cijepljenje se provodi protiv ospica i zaušnjaka.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Kliničke medicinske znanosti

POVEZANOST RADA