Naslov
Ochrona łączności ekologicznej w Polsce
(Highway constructions and maintenance of large mammals habitat continuity – a Croatian experience)

Autori
Kusak, Josip ; Prohaska, Ana ; Huber, Đuro ; Vukšić, Ivna ;

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Poglavlja u knjigama, znanstveni

Knjiga
Materiały konferencji międzynarodowej "Wdrażanie koncepcji korytarzy ekologicznych w Polsce" Białowieża, 20-22 XI 2008

Urednik/ci
Jedrzejewski, Wlodzimierz ; Lawreszuk, Dorota

Izdavač
Mammal Research Institute

Grad
Bialowieza

Godina
2009

Raspon stranica
51-60

ISBN
978-83-929140-0-6

Ključne riječi
Góry Dynarskie ; Ursus arctos ; Canis lupus ; Lynx lynx ; autostradą ; zielony most
(Dinaric mountains ; Ursus arctos ; Canis lupus ; Lynx lynx ; highways ; green bridge)

Sažetak
Niedżwiedzie brunatne Ursus arctos. wilki Canis lupus i rysie Lyn.x lyn.xzamieszkujące chorwackie Góry Dynarskie należą do dużej i stabilnej populacji tych drapieżników najbliżej Alp. Razem z sąsiadującą częścią populacji słoweńskiej. dzięki naturalnym migracjom czy też przesiedlaniu schwytanych zwierząt. stanowią one źródło rekolonizacji Alp i dużej części Europy Zachodniej. Nową autostradę budowano w latach 1996-2004 na terenie Garskiego Kataru. będącego w znacznej części istotnym obszarem bytowania dużych drapieżników. Wraz z ukończeniem ostatnich trzech odcinków (1997. 2003 i 2004 rok) obsz.ar występowania dużych drapieżników w Chorwacji został przecięty ogrodzoną autostradą. co prawdopodobnie podzieliło populację zamieszkującą pasmo Gór Dynarskich na część północną {;polowa Garskiego Kataru I przylegająca do niego część słoweńska) i większą część południową. Na autostradzie znajdują się liczne wiadukty. tunele i jeden specjalnie zaprojektowany (I 00 m szerokości) zielony most Dedln dla niedźwiedzi i innych dzikich zwierząt. Zbadaliśmy wpływ autostrady na przemieszczanie się dużych i średnich ssaków i oceniliśmy drożność autostrady dla tych zwier7, ąt. Wnioski były następujące: duże ssaki zamieszkujące teren Garskiego Kataru w Chorwacji wolały korzystać z szerokich przejść górnych ( 100 m i szerszych). niż z wąskich ( IO do 50 m) przejść' dolnych. Zielony most Dedin (przejście górne o szerokości l 00 m) charakteryzuje się skutecznością porównywalną (13.3% więcej przejść dziennie) do całkowitej skuteczności l l przejść dolnych (każde o szerokości od lO do 15 m) etapu li 2 autostrady w Parku Narodowym Banff w Kanadzie. Współczynnik pr/.ekraczania autostrady przez duże drapieżniki za pomocą szerokich przejśt~ górnych może być od 3-6 razy wyższy w porównaniu z przechodzeniem p!7.ez przejścia dolne o szerokości od l O do 15 m. Autostrada w Garskim Kotar7.e. której 25% długości stanowią same konstrukcje przeznaczone do przejść. nie wydawała się być pr7.eszkodą ani dla dużych drapieżników (osiadłych lub dyspersyjnych). ani też dla ssaków kopytnych. W oparciu o te doświadczenia. na nowej autostradzie na południu Chorwacji (do mtast Split i Dubrownik) obejmującej 200 zaplanowanych obiektów (potencjalnych przejść). wybudowano l l specjalnych przejść górnych (zielone mosty o szerokości 120. 150 i 200 m).jeden dodatkowy tunel i pięć dodatkowych wiaduktów. Drożność tej autostrady wynosi około 13. l %. tj. 50% mniej niż drożność autostrady w Garskim Kotarze. Przykład pierwszej północnej autostrady pokazał. że ciągłość środowiska utrzymana jest na poziomie drożności autostrady w wysokości 25%. Ustaliliśmy. że wszystkie duże ssaki. z wyjątkiem rysia. regularnie korzystają z zielonych mostów. ale częstotliwo.5ć i układ pr, :ejść różni się w ciągu dnia. a także w z.ależności od gatunków i gmp ssaków. Nie odnotowano różnic w częstotliwości i układach przejść pr7, ez trzy mosty w Lika. Pomiędzy przejściami używanym.i przez ludzi I przejściami dla dużych ssaków drapieżnych odnotowano silnie negatywną zależność. tak jak pomiędzy przejściami dla dużych ssaków drapieżnych I zwierząt kopytnych. Pomiędzy przejściami dla ssaków kopytnych I przejś­ ciami dla ludzi odnotowano pozytywną korelację. Dlatego też. aby zwiększyć częstotliwość korzystania z zielonych mostów przez duże drapieżniki. należy wyeliminować. lub przynajmniej ograniczyć. obecność ludzi na zielonych mostach.

Izvorni jezik
Ostalo

Znanstvena područja
Biologija, Tehnologija prometa i transport

Napomena
Rad je na poljskom jeziku.

POVEZANOST RADA