Naslov
Antonimija kao pojmovna kategorija značenjske suprotnosti u engleskome i hrvatskome jeziku
(Antonymy as a conceptual category of semantic opposition in English and Croatian)

Autori
Čulig, Janja

Vrsta, podvrsta i kategorija rada
Ocjenski radovi, doktorska disertacija

Fakultet
Filozofski fakultet

Mjesto
Zagreb

Datum
27.11

Godina
2020

Stranica
275

Mentor
Žic Fuchs, Milena ; Judaš, Miloš

Ključne riječi
antonimija ; kategorije ; prototip ; pojmovno/značenjska cjelina ; konvencija
(antonymy ; categories ; prototype ; conceptual/semantic whole ; convention)

Sažetak
U ovome je radu putem analize korpusa i analize upitnika ispitana antonimija kao značenjski odnos koji se gradi na pojmovnoj i jezičnoj razini. Rad polazi od teorijskog okvira kognitivne lingvistike koju promatra kao nastavak razvoja jezikoslovnih promišljanja započetih u strukturalističkoj semantici, a koja se pak nastavljaju na tradiciju promišljanja odnosa suprotnosti antičkih grčkih filozofa. Odnosi suprotnosti se nazivaju krovnim terminom antonimija koja se iz ovako postavljene perspektive promatra kao pojmovna kategorija koja se prototipno iskazuje putem parova riječi suprotnoga značenja uobičajenih za jedan jezik i kulturu. Temeljeći se na teorijskim postavkama kognitivne lingvistike, ali i sustavno propitujući relevantnost odnosa paradigmatske značenjske suprotnosti, rad utvrđuje u kojoj mjeri su leksički odnosi definirani u tradicionalnome pristupu relevantni za opis antonimije kao kategorije značenjske suprotnosti prototipnoga ustroja. Cilj rada bio je iznaći prototipne parove antonima za engleski i hrvatski jezik te ponuditi odgovor na pitanje o prirodi antonimije kao značenjske kategorije. Zahvaljujući iscrpnom istraživanju korpusa popraćenom ispitivanjem izvornih govornika obaju jezika, u radu smo pokazali održivost pretpostavke da je antonimija kategorija prototipnoga ustroja čiji su članovi više ili manje udaljeni od prototipa. Prototip kategorije je oblikovan konvencijom te ovisi o znanju o jeziku i znanju o svijetu govornika. Članove kategorije predstavljaju pojmovno/značenjske cjeline koje pak predstavljaju svezu paradigmatske i sintagmatske razine, a koje se jezično ostvaruju putem antonimijskih konstrukcija. Konstrukcije i parovi antonima se grade pojmovno te zajedno oblikuju značenjsku suprotnost, koju govornici razumiju i iskazuju ovisno o svom znanju o jeziku i znanju o svijetu.

Izvorni jezik
Hrvatski

Znanstvena područja
Filologija

POVEZANOST RADA