hrvatski

UČESTALOST TIPOVA BETA-HEMOLITIČKIH STREPTOKOKA GRUPE A U BOLESNIKA LIJEČENIH U KLINICI ZA INFEKTIVNE BOLESTI "DR FRAN MIHALJEVIĆ" OD 1990.-1996. GODINE

Cilj ovog rada jest određivanje pojavnosti i učestalosti pojedinih tipova Streptococcus pyogenes i ispitivanje njihove raspodjele u odnosu na kliničke slike. Ovo istraživanje ima za cilj ispitati i promjene u epidemiologiji streptokoknih infekcija, osobito toksičnih i septičkih kliničkih slika i odrediti povezanost tipova M1 i M3, različitih kliničkih obilježja i laboratorijskih parametara s pojavom Streptococcus pyogenes bakteriemija. Osamdeset sojeva Streptococcus pyogenes koji su predmetom ovog ispitivanja prikupljeni su u različitim uzorcima ambulantno liječenih i hospitaliziranih bolesnika u Klinici za infektivne bolesti &#8220 ; Dr Fran Mihaljević&#8221 ; od 1990.-1996. godine. Tipizirani su po standardnim preporučenim postupcima u referentnim Centrima Svjetske zdravstvene organizacije za istraživanje streptokoka u Mineapolisu i Pragu. Jedanaest sojeva iz 1990. godine tipizirano je u Mineapolisu, a preostalih 68 za vrijeme studijskog boravka u Pragu tijekom siječnja 1999. godine. Od 79 sojeva Streptococcus pyogenes predložak T je određen za njih 92, 4% (73/79), a tip M u 73, 5% (58/78). Nađeno je 14 različitih tipova i to: M1, M3, M4, M5, M6, M11, M12, M28, M57, M58, M60, M75, M76 i M78. Tri najčešće tipizirana tipa bila su M1 i M3 s jednakom učestalošću 13, 8% (8/58), a slijedio ih je tip M28 s 12, 1% (7/58). Četvrto i peto mjesto dijelili su tipovi M6 i M12 s 10, 3% (6/58). Ovih 5 tipova činili su 60, 3% ukupno tipiziranih sojeva. Analizom raspodjele najčešće izoliranih tipova M1 i M3 nalazi se njihovo statistički značajno češće pojavljivanje u razdoblju 1990.-1991. u odnosu na razdoblje 1992.-1993. (P=0, 018). Isto zapažanje vrijedi i za razdoblje 1990.-1991. u odnosu na razdoblje 1994.-1996. (P=0, 021). Od posebnog je interesa praćenje i učestalost tipova M1 i M3 u bolesnika s toksičkim ii invazivnim bolestima u odnosu na druge kliničke slike, a ovim je ispitivanjem bilo obuhvaćeno 28, 2% (22/78) bolesnika s takvim dijagnozama. U grupi bolesnika s toksičnim i invazivnim kliničkim slikama nalazimo 31, 9% (7/22) bolesnika s dijagnozom šarlaha kojima je Streptococcus pyogenes dokazan obriskom ždrijela. U 54, 5% (12/22) bolesnika Streptococcus pyogenes je dokazan iz krvi, u 9, 1% bolesnika (2/22) iz punkata koljena, a u jednog bolesnika iz likvora. U njih 45, 5% (10/22) našao se tip M1 ili M3, dok se u bolesnika s drugim dijagnozama tip M1 ili M3 našao u 10, 3% (6/56). Ispitujući zastupljenost tipova M1 i M3 u ove dvije grupe bolesnika pokazala se statistički značajna pojavnost tipova M1 i M3 u grupi bolesnika s toksičnim i invazivnim kliničkim slikama u odnosu na grupu bolesnika s drugim dijagnozama (P=0, 004). Kako se statistički značajnom pokazala i povezanost tipova M1 i M3 s vremenskim razdobljem i s toksičnim i invazivnim kliničkim slikama to se multivariatnom analizom (logističkom ragresijom) pokušala procjeniti značajnost tih povezanosti. Opažena je statistički značajna povezanost toksičnih i septičkih kliničkih slika s tipovima M1 i M3 (P=0, 025). Na osnovi omjera šansi (odds ratio) procjenjeno je da su bolesnici sa septičkim i invazivnim kliničkim slikama imali 4, 35 puta veću vjerojatnost infekcije s tipom M1 i M3. Od posebnog je interesa bila analiza ozbiljnih streptokoknih infekcija, pa je to bio razlog da su obrađeni klinički podaci i laboratorijski parametri za sve bolesnike kojima je oduzeta krv za hemokulture, s ciljem da se odrede rizični čimbenici odgovorni za nastanak bakteriemije. Učestalost bolesnika sa Streptococcus pyogenes bakteriemijom u odnosu na ukupan broj bolesnika s dokazanom bakteriemijom je u tom razdoblju iznosila 0, 91% (15/1641), a najviša je vrijednost zabilježena 1995. godine 1, 59% (4/251). Od 40 hospitaliziranih bolesnika kojima je oduzeta krv za hemokulturu i za koje je bilo moguće iz povijesti bolesti analizirati sve tražene parametre njih 37, 5% (15/40) je imalo dokazanu streptokoknu bakteriemiju. Medijan dobi za bolesnike s analiziranim hemokulturama je iznosio 30, 5 godina (raspon 2, 2-87), a za bolesnike s dokazanom streptokoknom bakteriemijom 48 godina (raspon 11-84). Univarijatnom analizom kliničkih i laboratorijskih parametara pokazalo se da su s pojavom bakteriemije statistički značajno povezani slijedeći parametri: kategorija povećanog broja nesegmentiranih leukocita (P=0, 008), šok i hipotenzija (P=0, 022), predisponirajući čimbenici (P= 0, 011) i temperatura > 39o C (P=0, 008). Primjenom egzaktne logističke regresije pokazalo se da su samo predisponirajuće bolesti i šok i hipotenzija statistički značajno povezane s razvojem Streptococcus pyogenes bakteriemijom (P=0, 012 ; odds ratio 24, 15 ; P= 0, 046 ; odds ratio 17, 18).

Streptococcus pyogenes ; streptokoki ; M tipovi ; T tipovi ; tipovi ; bakteriemija

nije evidentirano