hrvatski

Kvalitativna i kvantitativna karakterizacija fenolnih komponenti u uljnim i vodenim ekstraktima hrvatskih propolisa metodama masene spektrometrije

Propolis je kompleksni biološki materijal koji sadrži uglavnom biljne smole i voskove, te manjim dijelom biljne sekundarne metabolite fenole. Upravo su fenoli zaslužni za širok spektar pozitivnih učinaka propolisa na ljudsko zdravlje, pa se kao aktivne supstancije u ekstraktima koriste u različitim proizvodima od propolisa. Međutim, odabir metode ekstrakcije koja će osigurati najbolji prinos fenolnih komponenti, a ujedno biti sigurna za ljudsku upotrebu, i dalje predstavlja izazov. Stoga su u ovom radu analizirani različiti ekstrakti propolisa dobiveni uz pomoć ekološki prihvatljivih otapala, vode i ulja. Nadalje su, kemometrijskom analizom, određeni optimalni uvjeti za izolaciju svakog pojedinog fenola u ekstraktu. U procesu razvoja i proizvodnje medicinskih proizvoda koji se temelje na ekstraktima propolisa, važno je i pitanje odabira sirovine i standardizacije finalnog proizvoda, koji se obično provode nakon potpune karakterizacije početnih sirovina ili prema odabranoj bioaktivnoj komponenti. U tu svrhu u ovom su radu razvijene selektivna i neselektivna analiza propolisnih ekstrakata uz pomoć analitičkih uređaja visoke osjetljivosti, masenih spektrometara. Za kvantitativnu analizu korištena je tekućinska kromatografija spregnuta s trostrukim kvadrupolom (LC-QQQ), dok su za neselektivno profiliranje korištene direktna elektrosprej ionizacija spregnuta s kvadrupolom i detektorom koji mjeri vrijeme preleta iona (ESI-QTOF) i tekućinska kromatografija spregnuta s QTOF detektorom (LC-QTOF). Kvantitativno i kvalitativno je identificirano i analizirano 56 uzoraka propolisa s područja Republike Hrvatske. Rezultati su pokazali kako se na području Republike Hrvatske ne nalazi samo jedan očekivani tip propolisa, tzv. europski poplar propolis. Metoda analize glavnih komponenti (PCA) i diskriminantna analiza metodom najmanjih kvadrata (PLS-DA) pokazale su kako se u primorskom području, posebno na obali i otocima, poplar propolis preklapa s mediteranskim propolisom. U svrhu brzog određivanja vrste propolisa, metoda ESI-QTOF bila je najbolja, dok je za ukupno profiliranje i identifikaciju fenolnih komponenti specifičnih za hrvatski propolis, kao i za komponente specifične za svaku regiju pojedinačno, optimalna bila metoda LC-QTOF. Naposljetku su odabranim protokolima ekstrakcije pripremljeni ekstrakti dvaju različitih vrsta propolisa s područja Republike Hrvatske. Rezultati su pokazali značajne razlike u fenolnim frakcijama dobivenih ekstrakata, odnosno veliku raznolikost analiziranih uzoraka propolisa. Ovaj rad predstavlja doprinos standardizaciji postupaka i proizvodnje proizvoda od propolisa.

propolis, LC-QQQ, LC-QTOF, metabolomika, optimizacija ekstrakcije

nije evidentirano