hrvatski

Protokoli za indukciju i sinkronizaciju estrusa u svinja

Jedan od najčešćih uzroka slabe plodnosti svinja su pogreške u otkrivanju estrusa te u određivanju najprikladnijeg vremena za umjetno osjemenjivanje. Takve pogreške, kao i nedovoljna kontrola kvalitete sperme koja se upotrebljava za umjetno osjemenjivanje najčešći su uzrok lošijih rezultata prilikom primjene umjetnog osjemenjivanja svinja. Sinkronizacija indukcije estursa i ovulacije u svinja moguća je uporabom nehormonskih i hormonskih metoda (protokola). Poznat je veći broj nehormonskih i hormonskih protokola koji se mogu primijeniti u svrhu kontrole regulacije spolnog ciklusa svinja. Protokoli kontrole regulacije spolnog ciklusa posebno su važni za rasplođivanje nazimica i njihovo plansko uvođenje u velikim skupinama u rasplodno stado. Općenito, najvažniji razlozi za kontrolu regulacije spolnog ciklusa svinja su: optimiziranje broja prasadi odbijene po jedinki tijekom godine, istovremeno umjetno osjemenjivanje skupine životinja što omogućava istovremena prasenja, lakšu brigu oko prasadi te smanjivanje broja nereproduktivnih dana, smanjivanje troškova liječenja anestrije, uvođenje nazimica u pubertet i pravovremeno otkrivanje estrusa. Nehormonske metode (protokoli) kontrole regulacije spolnog ciklusa svinja su: prehrana, odbiće prasadi i kontakt s drugim svinjama ili nerastima te tzv. “pozitivni” stres. Hormonske metode regulacije spolnog ciklusa svinja su: pripravci koji stimuliraju oslobađanje hormona prednjeg režnja hipofize, odnosno sintetički analozi gonadotropnih releasing hormona (GnRH), pripravci koji nadopunjuju ili nadomještaju gonadotropne hormone, kao što su gestageni te prostaglandini F2α i njegovi sintetički analozi. Cilj je ovog preglednog rada prikazati prednosti i nedostatke metoda za indukciju i sinkronizaciju estrusa u svinja uporabom egzogenih hormona, odnosno hormonskih protokola, kada se nehormonske metode, odnosno protokoli nisu pokazali učinkovitima. Razvoj učinkovitih hormonskih protokola za kontrolu estrusa omogućuje proizvođačima svinja planiranje svih aspekata njihovih uzgojnih programa na vremenskoj osnovi, pri čemu se sva parenja ili umjetna osjemenjivanja u određenoj skupini svinja događaju u nekoliko dana, a važnije su u nazimica nego u krmača. Kad je riječ o hormonskim metodama, uporaba egzogenih gonadotropnih hormona je metoda izbora ukoliko je riječ o acikličnim životinjama. Ukoliko svinje imaju cikličnu aktivnost jajnika tada je oralna aplikacija gestagena u hrani pouzdana i najučinkovitija metoda kontrole lutealne faze, odnosno indukcije i sinkronizacije estrusa. Međutim, iako uporaba egzogenih hormonskih pripravaka može biti vrlo učinkovita u svrhu indukcije i sinkronizacije estrusa, ukoliko se pripravci neprikladno primjene mogu prouzročiti ozbiljne reproduktivne, odnosno produktivne poremećaje u svinja. Zaključno, uporaba hormona, odnosno hormonskih protokola indukcije i sinkronizacije estrusa u svinja su izvrstan izbor u kontroli njihovog reproduktivnog managementa, ali njihova se rutinska uporaba svakako treba izbjegavati zbog moguće negativne selekcije (nazimice), i ne smije ih se zamijeniti za kvalitetnu praksu u managementu reprodukcije svinja.

indukcija ; sinkronizacija ; estrus ; nehormonski protokoli ; hormonski protokoli ; svinja

nije evidentirano