hrvatski

Sinteza i svojstva novih (oksido)piridilporfirina za primjenu u fotodinamičkoj terapiji

Fotodinamička terapija (PDT) predstavlja jedan od suvremenijih pristupa liječenju tumora. Komponente fotodinamičke terapije su fotosenzibilizator (PS), kisik i svjetlo, tri zasebno netoksične kompone, koje zajedno stvaraju toksičan učinak na stanice. Za uspješnu fotodinamičku terapiju bitan je odabir fotosenzibilizatora kao i njegova lokalizacija u stanicama. Porfirini, tetrapirolni makrociklički spojevi, zbog svojeg karakterističnog apsorpcijskog i emisijskog spektra, kao i visokog prinosa singlet kisika, predstavljaju vrlo učinkovite fotosenzibilizatore za PDT. Amfifilni porfirini su vrsta porfirina koji se sastoje od hidrofilnog dijela koji omogućuje bolju topljivost u vodi, te hidrofobnog dijela koji služi lakšem prolasku kroz staničnu membranu. Sinteze amfifilnih porfirina su relativno jednostavne, no problem predstavlja pročišćavanje dobivenih spojeva. U sintezi (oksido)piridilporfirina konjugiranih lancima masnih kiselina, kao glavni problem se pokazala N-oksidacija piridilnih dušikovih atoma, odnosno pročišćavanje produkata. U ovom radu optimizirane su reakcije N- oksidacije različitih 3-piridilporfirina te ispitani alternativni putevi sinteze novih (oksido)piridilporfirina. Sintetiziranim porfirinima su ispitana fotofizikalna svojstva, te je utvrđeno da svi sintetizirani piridilporfirini imaju visok prinos singletnog kisika. Testom internalizacije (oksido)piridilporfirina primijećen je problem netopljivosti dobivenih spojeva u vodi i puferima, te je došlo do agregacije spoja na staničnoj membrani i spoj nije internalizirao u stanicu. Također, pokazalo se da je spoj vrlo toksičan i pri malom intezitetu svjetla zbog nevijabilnog izgleda stanica tijekom testa.

Fotodinamička terapija ; Amfifilni porfirini ; N-oksidacija ; Singlet kisik ; Test internalizacije

nije evidentirano