hrvatski

Porfirini u fotodinamičkoj inaktivaciji mikroorganizama u biofilmu

Sposobnost bakterija i gljivica da tvore biofilmove, sesilne zajednice mikroorganizama odgovorne za patogenezu mnogih kroničnih i perzistentnih infekcija, povećava njihovu otpornost na vanjske uvjete i doprinosi razvoju rezistencije na uobičajene antimikrobne agense. Obzirom na alarmantnu situaciju u području liječenja infekcija izazvanih patogenima koji su razvili antimikrobnu rezistenciju, raste potreba za pronalascima novih metoda liječenja. Jedan od mogućih pristupa liječenju infekcija izazvanih mikroorganizmima u biofilmu je primjena fotodinamičke inaktivacije. Fotodinamička inaktivacija mikroorganizama ima nespecifičan mehanizam djelovanja, a zasniva se na međudjelovanju ne-toksičnog fotosenzibilizatora, vidljive svjetlosti i molekularnog kisika, prilikom čega dolazi do generiranja citotoksičnih reaktivnih kisikovih vrsta i singletnog kisika. Većina fotosenzibilizatora zasniva se na tetrapirolnoj strukturi, među kojima su najzastupljeniji porfirini. Neki od porfirinskih spojeva, poput porfimer natrija i endogenog protoporfirina IX, već se primjenjuju kao fotosenzibilizatori u terapiji nekih karcinoma, a sada se razmatra njihova mogućnost upotrebe u inaktivaciji mikroorganizama u biofilmu. Oba su ostvarila značajnu inaktivaciju kod ispitivanih biofilmova. Drugi fotosenzibilizatori su još u eksperimentalnoj fazi te njihovo djelovanje nije dovoljno ispitano. Unatoč značajnoj inaktivaciji postignutoj kod planktonskih mikroorganizama, tetrakationski 5, 10, 15, 20- tetra-(N-metilpiridin-4-il) porfirin tetra-(p- toluensulfonat) nije postigao zadovoljavajuću efikasnost kod većine ispitivanih biofilmova. Dikationski 5, 15-bis-[4-(3- trimetilamoniopropiloksi)fenil]porfirin diklorid pokazao se kao efikasan fotosenzibilizator u inaktivaciji gljivičnih biofilmova, no još uvijek nedostaju istraživanja o njegovoj djelotvornosti na biofilmovima bakterijskog podrijetla.

fotodinamička inaktivacija, biofilm, antimikrobna rezistencija, fotosenzibilizatori, porfirini

nije evidentirano