hrvatski

Sistemska arterijska hipertenzija

Sistemsku arterijsku hipertenziju u pasa i mačaka definiramo kao perzistirajući porast sistoličkog krvnog tlaka iznad 160 mmHg i dijastoličkog krvnog tlaka iznad 100 mmHg. Ovisno o etiologiji sistemsku arterijsku hipertenziju možemo podijeliti na primarnu i sekundarnu, odnosnu hipertenziju koja je nastala posljedično primarnoj bolesti (primjerice, posljedično bubrežnim bolestima, endokrinopatijama, kroničnoj anemiji itd.) i hipertenziju kod koje unatoč opsežnoj dijagnostičkoj obradi nismo našli uzroka, pa govorimo o idiopatskoj ili esencijalnoj hipertenziji. U pasa i mačaka sekundarna sistemska arterijska hipertenzija je češća. Sistemsku arterijsku hipertenziju najčešće nalazimo kod srednje starih i starih pasa i mačaka, a samu težinu definiramo stupnjem rizika od nastanka oštećenja ciljnih organa (engl. target organ damage, TOD). Prema tome, razlikujemo slijedeće kategorije: I – minimalan rizik, vrijednosti krvnog tlaka su <150/95 ; II – blagi rizik, vrijednosti krvnog tlaka kreću se od 150-159/95-99 mmHg ; III – umjereni rizik, vrijednosti krvnog tlaka kreću se od 160-179/100-119, i IV – izraziti rizik, kada je krvni tlak >180/120 mmHg. Klinički znakovi koji prate sistemsku arterijsku hipertenziju povezani su s nekom primarnom bolešću koja je dovela do porasta krvnog tlaka, ali i oštećenjem ciljnih organa. Ciljni organi koji bivaju zahvaćeni oštećenjima uzrokovanim povišenim arterijskim krvnim tlakom su oči, bubrezi, mozak i srce. Tako je jedan od najčešćih znakova koji prate sistemsku arterijsku hipertenziju sljepoća uzrokovana retinalnim krvarenjem ili ablacijom retine ; u slučajevima maligne hipertenzije, kada su vrijednosti sistoličkog arterijskog krvnog tlaka više od 300 mmHg razvija se sindrom progresivnog stupora. Dijagnozu sistemske arterijske hipertenzije postavljamo na temelju mjerenja krvnog tlaka, prisustva oštećenja ciljnih organa, kao i postojanja primarnih bolesti koje prati porast arterijskog krvnog tlaka. Sistemski arterijski krvni tlak možemo izmjeriti izravno, ucvođenjem unutaržilnog katetera u arteriju (najčešće dio naprednog monitoringa kritično bolesne životinje), doplerom i oscilometrijski. Oscilometrijskom metodom, te novijom oscilometrijskom metodom tzv. visoke razlučivosti (engl. high definition oscillometry, HDO) dobivamo vrijednosti sistoličkog, dijastoličkog i srednjeg arterijskog tlaka. Oscilometrijska metoda najpogodnija je za srednje velike i velike pasmine pasa, dok HDO metodom možemo mjeriti tlak i u pasa (neovisno o veličini) i mačaka. Dopler ultrazvučna metoda daje vrlo točne vrijednosti tlaka, odnosno mjeri vrijednost sistoličkog arterijskog tlaka ; najpogodnija je za mačke. Liječenje verificirane sistemske arterijske hiperetenzije (dokaz perzistirajućeg porasta krvnog tlaka) temelji se na primjeni antihipertenzivnih lijekova, prvenstveno dihidropiridinskih blokatora kalcijskih kanala (amlodipina) i inhibitora konvertaze angiotenzina (enalaprila, benazeprila, ramiprila i dr.). Pritome je blokatori kalcijskih kanala imaju izraženiji antihipertenzivan učinak u odnosu na inhibitore konvertaze angiotenzina, dok inhibitori konvertaze angiontenzina imaju izražen renoprotektivan učinak. Ciljevi antihipertenzivnog liječenja su smanjiti rizik od progresije/nastanka novih oštećenja ciljnih organa i snižavanje vrijednosti krvnog tlaka na one niže od 160/100 mmHg.

krvni tlak, sistemska arterijska hipertenzija, pas, mačka, liječenje

nije evidentirano