hrvatski

Stotinu godina Umjetnosti kao postupka : je li (i danas) revolucionarna revolucionarna teorija

Sve obljetnice koje je donijela godina na izmaku nesumnjivo je zasjenila obljetnica Oktobarske revolucije. Međutim, u sjeni „crvenog oktobra“ ostale su još neke obljetnice vrijedne pozornosti. Ovaj se tekst bavi jednom od njih, također stogodišnjicom, koja s godišnjicom Revolucije nije nepovezana. Naime, tekst analizira stogodišnjicu trenutka kada je Viktor Šklovskij u revolucionarnom Petrogradu objavio tekst Umjetnost kao postupak [1917], nerijetko smatran kredom OPOJAZ-a i jednim od utemeljujućih tekstova ruskog formalizma. Potaknut preklapanjem dviju stogodišnjica, rad u središte interesa uzima naslovno pitanje koliko je (i danas) revolucionarna revolucionarna teorija. Pritom se pod „revolucionarnom teorijom“ podrazumijeva prije svega teorijski korpus ruskog formalizma, a potom i s njima povezani teoretičari tzv. Bahtinova kruga. Pitanje revolucionarnosti postavlja se pak na tri razine: (1) je li formalistička teorija revolucionarna u odnosu na druga teorijska kretanja u svom historijskom kontekstu ; (2) je li revolucionarna u smislu imanentne političnosti i/ili povezanosti s Oktobarskom revolucijom ; te (3) je li riječ o teorijskom strujanju koje može biti revolucionarno i u suvremenom teorijskom kontekstu, u svjetlu novih revolucija i teorijskih prijeloma?

ruski formalizam ; Bahtinov krug ; Oktobarska revolucija ; marksizam ; postmarksizam ; Viktor Šklovskij ; Umjetnost kao postupak

nije evidentirano