hrvatski

Optimizacija eksploatacije arhitektonsko- građevnoga kamena u ovisnosti o tehno- ekonomskim faktorima

Određivanje optimalne konture kopa napravljeno je na trodimenzionalnom modelu područja istraživanja arhitektonsko-građevnog kamena koje se nalazi na lokaciji Crvene stijene u Bosni i Hercegovini. Istraživanje je provedeno na dijelu ležišta na kojem su napravljeni modeli površinske i podzemne eksploatacije. Analizirana su 24 trodimenzionalna modela završnih kontura površinske i podzemne eksploatacije korištenjem poprečnih presjeka i izračunom površina presjeka te volumena arhitektonsko-građevnog kamena i jalovine. Određeni su troškovi svakog od načina eksploatacije, a podijeljeni su u četiri grupe tako da prva grupa objedinjuje troškove pridobivanja blokova arhitektonsko-građevnog kamena, druga grupa objedinjuje troškove uklanjanja jalovine, treća grupa objedinjuje troškove mehanizacije, opreme i održavanja, a posljednja grupa objedinjuje sve ostale troškove. Određena je prodajna cijena blokova arhitektonsko-građevnog kamena za izračun dobiti svakog načina eksploatacije. Troškovi površinske eksploatacije eksponencijalno rastu te su veći u odnosu na troškove podzemne eksploatacije koji imaju linearan rast. Razlika troškova površinske i podzemne eksploatacije od bloka 1 do 12 povećana je za više od 38 puta. Prihodi podzemne eksploatacije rastu linearno s manjim nagibom u odnosu na prihode površinske eksploatacije koji se za početne blokove povećavaju te se počinju uočavati znakovi stagnacije i smanjenja kod zadnjih blokova optimizacije eksploatacije. Razlika prihoda uvećana je za približno 9 puta od bloka 1 do 12. Jedinična cijena pridobivanja blokova arhitektonsko-građevnog kamena raste od bloka 1 do 12 s time da pri podzemnoj eksploataciji raste sporije u odnosu na površinsku eksploataciju. Tako je cijena za površinsku eksploataciju povećana 3, 5 puta, a za podzemnu eksploataciju 1, 9 puta od bloka 1 do 12. Dobit podzemne eksploatacije od bloka 1 do 12 raste s time da se uočava sporiji porast dobiti kod zadnjih blokova optimizacije eksploatacije te se uočava period stagnacije. Dobit površinske eksploatacije nakon početnog rasta stagnira te kreće k negativnom trendu i na kraju završava kao gubitak. Mjesto na kojem se krivulje dobiti površinske i podzemne eksploatacije presijecaju predstavlja optimalnu konturu eksploatacije kopa – poziciju prelaska iz površinske u podzemnu eksploataciju.

površinska eksploatacija, podzemna eksploatacija, arhitektonsko-građevni kamen, optimizacija eksploatacije, optimalna kontura kopa

nije evidentirano