hrvatski

Ispiranje nitrata pri gnojidbi lubenice rastućim dozama dušika

Intenzivni uzgoj povrća zahtjeva primjenu većih količina gnojiva, posebno dušičnih. Dušik kao nitratni ion nema sposobnost vezanja za adsorpcijski kompleks tla, te je sklon ispiranju u dublje slojeve i u podzemne vode. Ispiranje nitrata iz tla uslijed pretjerane gnojidbe predstavlja ne samo ekonomski, već i ekološki problem na što su posebno osjetljiva krška područja. Cilj rada bio je utvrditi utjecaj gnojidbe dušikom i načina pokrivenosti tla na ispiranje nitrata iz tla, pri uzgoju lubenica u agroekološkim uvjetima Valture. Pokus je postavljen po split-plot shemi, sa tri razine gnojidbe dušikom (60, 120 i 180 kg/ha) kao glavnim faktorom i tri različita načina pokrivenosti tla (golo tlo, slama, crni PE film) kao sporednim faktorom. Prosječni uzorci tla (0-30 cm) uzorkovani su 4 puta tijekom vegetacije lubenice po varijantama pokusa, a uzorci vode mjesečno iz gravitacijskih lizimetara. Koncentracije nitratnog dušika u tlu određene su pomoću kompleksa žute boje fenoldisulfskom kiselinom (APHA, 1992), a nitratni dušik u vodama određen je metodom Chapman-a i Pratt-a (1961). Povećanje gnojidbe (60–180 kg N/ha) rezultiralo je očekivanim porastom koncentracija nitrata u oraničnom sloju tla (1, 07 do 14, 72 mg NO3-/100 g tla) uz signifikantne razlike do sredine vegetacije, dok pri kraju vegetacije nije bilo značajnih razlika. Koncentracije nitratnog dušika u procjednoj vodi lizimetra varirale su od 11, 90 mg NO3-/l do čak 568, 50 mg NO3-/l ovisno o gnojidbi, pokrivenosti tla i količini procjedne vode, te fenofazi lubenice. U čak 78, 9% analiziranih uzoraka procjedne vode, utvrđene koncentracije nitrata prelazile su maksimalno dozvoljenu koncentraciju za pitke vode od 50, 0 mg NO3-/l. Porastom gnojidbe je raslo i godišnje ispiranje nitrata od 0, 03 do 6, 46 kg N/ha. Primjena crnog PE filma smanjuje ispiranje nitratnog dušika iz tla. Najviši prinosi lubenice (69, 8 t/ha) ostvareni su gnojidbom od 180 kg N/ha, ali razlika u visini prinosa u odnosu na ostale varijante gnojidbe nije bila signifikantna. Primjenom crnog PE filma za malčiranje značajno se povisio prinos lubenice u odnosu na ostale varijante pokrivenosti tla.

nitrati, ispiranje, gnojidba, dušik, lubenica

nije evidentirano