engleski

Production and processing possibilities of wool in the Republic of Croatia

Ovce su po vuni jedinstvene i na prvi pogled prepoznatljive, odnosno razlicite od drugih vrsta zivotinja. Upravo je prijelaz dlake u vunu (runo) tijekom procesa pripitomljivanja ovaca bila najveca i najvaznija promjena, a danas je to jedna od temeljnih odlika vanjstine, prepoznatljivosti i proizvodnosti vecine suvremenih pasmina. Prvotna namjena uzgoja i selekcija ovaca upravo je bila proizvodnja vune koja je bila neizostavna sirovina za izradu razlicitih odjevnih i drugih predmeta nezaobilaznih u svakom domaCinstvu. Razvojem tekstilne industrije i pojavom razliCitih sintetskih vlakana vuna polako gubi na svojoj vaznosti te pada potraznja za istom sto dovodi do prvih problema oko njenog plasmana i prodaje, posebice ako se radi 0 vuni losije kvalitete. Ovce se u Hrvatskoj po tradiciji uzgajaju stoljećima, a njihova brojnost i proizvodna namjena mijenjale su se kroz povijest. Na prostoru Republike Hrvatske, ali i susjednih zemalja prvenstveno se uzgaju ovce u tipu pramenke koje su poslufile kao temelj pri formiranju lokalnih (izvornih pasmina). Osnovna odlika svih pramenki je otvoreno runo, dugih, grubih pramenova velikog promjera (cesto i veceg od 40 11m).Medutim lokalne populacije ovaca u Hrvatskoj tijekom 18. i 19. stoljeca oplemenjivale su se s merinom u manjoj ili veco] mjeri s ciljem popravljana odlika vezanih uz kavalitetu vune. Na taj naCin, oplemenjivanjem pramenke nastaju razlicite, uglavnom otocne i primorske pasmine ovaca kao sto su creska ovca, dubrovacka ovca, krcka ovca, paska ovca i rapska ovca (Mioc i sur., 2007). Stoga spomenute pasmine odlikuje nesto bolja kvaliteta vune (manji promjer vunskog vlakna oko 28 11m)od onog u primjerice licke i dalmatinske pramenke (oko 37 11m ; Mice i sur., 2007). Navedene prosjecne vrijednosti promjera vunskog vlakna ogranicavajuci su cirnbenik uporabe vune u tekstilnoj industriji, iako je u proslosti i vuna losijih kvalitativnih odlika otkupljivana i preradivana.

wool, environment, processing, Croatia

nije evidentirano