hrvatski

Uzorak suhe kapi na filtar papiru u dijagnostici lizosomskih bolesti nakupljanja: predanalitika izvan laboratorija

UVOD: U lizosomske bolesti nakupljanja ubraja se više od 50 rijetkih, multisistemskih, nasljednih, metaboličkih bolesti uzrokovanih manjkom lizosomskih enzima koji sudjeluju u razgradnji brojnih organskih makromolekula. Neke od ovih bolesti se mogu uspješno liječiti ukoliko su pravovremeno prepoznate i započeta terapija prije nastanka ireverzibilnih promjena. Uzorak suhe kapi krvi na filtar papiru (engl. Dried Blood Spot, DBS), osim za novorođenački probir, ima sve veću primjenu u selektivnom probiru lizosomskih bolesti nakupljanja. Glavne prednosti DBS: mali volumen uzorka ; jednostavna priprema, pohrana i dostava uzoraka (stabilnost analita kroz duži vremenski period) ; primjenjivost za brojne laboratorijske tehnike. Predanalitičke pogreške koje nastaju izvan laboratorija utječu na točnost nalaza jer smanjuju osjetljivost i specifičnost laboratorijskog postupka . Predanalitički čimbenici za uzorak DBS jesu homogenost filtar papira, rukovanje i pohrana filtar papira (vlažnost), volumen krvi nanesen na filtar papir, vrijeme apsorpcije krvi, hematokrit. MATERIJALI I METODE: U periodu 2013.-2016. primljeno je iz suradnih ustanova 3605 uzoraka DBS (kapilarna krv ; venska krv ; filtar papir Whatman 903®) ; uz to u metaboličkom laboratoriju pripremljeno je 1340 uzoraka DBS (EDTA-venska krv, standardizirani volumen krvi, filtar papir Whatman 903®) bolesnika s kliničkom sumnjom na lizosomsku bolest nakupljanja (Fabrijeva bolest, Pompeova bolest, Gaucherova bolest, Mukopolisaharidoza tipa I). Aktivnosti lizosomskih enzima mjerene su “in house” fluorimetrijskim metodama uz sintetske supstrate obilježene 4-metilumbeliferonom (spektrofluorimetar Varian Cary Eclipse). Kvaliteta uzorka DBS ispitana je mjerenjem aktivnosti kontrolnog enzima. REZULTATI: Predanalitičke pogreške radi kojih je zatraženo ponavljanje uzorkovanja krvi , nađene su kod uzoraka poslanih iz suradnih ustanova (nepravilno nanašanje krvi na filtar papir, nedostatno sušenje kapi krvi, nepropisna pohrana i prijenos uzoraka. β-glukozidaza (n=2327 ; 12%), α-glukozidaza (n=2799 ; 22%), α-galaktozidaza (n=1998 ; 17%), α-L-iduronidaza (n=1135 ; 18%. Kod uzoraka DBS priređenih u metaboličkom laboratoriju nisu nađene predanalitičke pogreške.

Dijagnostika lizosomskih bolesti nakupljanja

nije evidentirano