hrvatski

ULOGA OKSIDATIVNOG STRESA U RAZVOJU POREMEĆENOG VASKULARNOG ODGOVORA POD UTJECAJEM VISOKOG UNOSA NATRIJEVA KLORIDA KOD SPRAGUE-DAWLEY ŠTAKORA

Cilj: Utvrditi bazični odgovor i razjasniti mehanizme protokom posredovane dilatacije (FID) te izražaj antioksidativnih gena, gena uključenih u dilatacijske putove središnje moždane arterije (MCA), razinu leukocitne aktivacije i ulogu oksidativnog stresa u MCA kod Spraque-Dawley (SD) štakora na visokoslanoj (VS) dijeti. Metode:Zdravi muški SD štakori starosti 11 tjedana hranjeni su standardnom hranom (0, 4% NaCl, NS grupa) ili hranom s 4% NaCl (VS grupa) tjedan dana, s ili bez dodatka TEMPOLA in vivo. Reaktivnost MCA u odgovoru na stupnjevito povećanje protokaizmjerena je u odsutnosti ili prisutnostiinhibitora sintaze dušičnog oksida (L-NAME), ciklooksigenaze 1 i 2 (COX-1, 2) indometacina (INDO), selektivnog inhibitora CYP450 epoksidaze(MS-PPOH) i „hvatača“ superoksidnih radikala TEMPOLA. mRNAizražaj antioksidativnih enzima (SOD izoforme, glutation peroksidazu 1 i 4 (GPx 1 i GPx4), katalaze (CAT)) i gena uključenih u dilatacijske putove ((COX-1, 2, hipoksijom inducirani faktor 1 alfa (HIF- 1α), inducibilna i endotelna dušik oksid sintaza (iNOS i eNOS), vaskularni endotelni faktor rasta (VEGF) i HIF prolil hidroksilazne izoforme utvrđen je kvantitativnom PCR metodom u stvarnom vremenu. Protočnom citometrijom iz uzoraka pune krvi i slezene utvrđeni su odnosi pomoćničkih i citotoksičnih limfocita T, aktiviranih regulatornih FoxP3 pomoćničkih limfocita T te razina oksidativnog stresa.Krvni tlak, razina lipidne peroksidacije i antioksidativnog kapaciteta izmjereni su za sve skupine. Rezultati:FID je smanjen u VS skupini pri svakom gradijentutlaka u odnosuna NS skupinu. FID kod VS skupine posredovan je primarno NO. TEMPOL poboljšava FID u VS grupi dok na NS skupinu nije imao utjecaj. Izražaj GPx4 i iNOS u VS skupini značajno je smanjen. VS značajno povećava bazičnu proizvodnju reaktivnih kisikovih radikala u leukocitima, mezenteričkih limfnih čvorova i slezeni, te unutarstaničnu proizvodnju nakon stimulacije u perifernim limfnim čvorovima. Antioksidativni kapacitet i krvni tlak nisu se značajno promjenili. Zaključak: Unos soli poremećuje vaskularnu reaktivnost na FID. Ovi podaci po prvi put pokazuju kako su mehanizmi FID različiti kod unosa niske i visoke koncentracije soli, dokazuju komplementarnost mehanizama FID-a kodMCA zdravog endotela. Niski izražaj GPx4, povećana proizvodnja superoksida u leukocitima, zajedno sa smanjenim izražajem iNOS-a uzrokuju nastanak oksidativnog stresa i smanjuju biološku raspoloživost NO čime se poremećuje FID kod VS skupine.

mikrocirkulacija; oksidativni stres; protokom posredovana dilatacija; visoko slana dijeta

Rad je djelomice rezultat rada na projektu HRZZ V-ELI Athero (2015-2019), voditeljice prof.dr.sc. Ines Drenjančević