hrvatski

Romanizacija autohtonih civitates na prostoru sjevernog i srednjeg Velebita

U   ovom   doktorskom   radu   istražili   smo   proces   romanizacije   na   prostoru   sjevernog   i   srednjeg   Velebita.   U   središtu   interesa   ovog   istraživanja je krajolik jer je njegovim mijenjanjem   i   prilagodbom   rimskom   upravnom   okviru   došlo   i   do   rekreiranja   identiteta   autohtonog  stanovništva. Da bismo uvidjeli razlike u romanizaciji te da bismo dokazali da ovaj proces nije svuda  tekao  istim  tokom,  za  istraživanje  smo  odabrali  područje  sjevernog  i  srednjeg  Velebita   koje u antici pokazuje velike kontraste u kulturnim obrascima. S jedne strane, podno Velebita se  nalaze  manja  antička  središta  (Senia, Lopsica)  koja  odražavaju  rimsku  kulturu  i  način   života   karakterističan   i   za   ostala   suvremena   antička   naselja.   S   druge   strane,   najveći   predio   Velebita  zadržao  je  istu  fizionomiju  prapovijesnog  krajolika,  a način  života  i  izražavanja   identiteta  stanovništva nije se puno promijenio u odnosu na ranija razdoblja. Osnovne   polazišna   pretpostavka   istraživanja   bila   je   da   se   romanizacija   odražava   i   u   promjeni   kulturnog   krajolika   te   da   je   intenzitet   tih   promjena   ovisan   o   njegovim   fizičko- geografskim karakteristikama  uslijed  kojih  je  i  utjecaj  rimske  kulture  bio  znatno  različit  na   različitim   predjelima   planine.   Međutim,   neovisno   o   tome   što   na   pojedinim   dijelovima Velebita  ne  posjedujemo  materijalne  ostatke  karakteristične  rimske  kulture,  i  takve  predjele smatramo romaniziranim jer pripadaju prostoru koji je rekreiran uslijed uspostave rimske uprave. Usporedno s rekreiranjem prostora i formiranjem romaniziranog krajolika, razvijaju se i  različite  forme  lokalnih  identiteta  koje,  bez  obzira  na  svoju  heterogenost,  pripadaju istoj pojavi - romanizaciji. Da bismo ispitali   polazišne   pretpostavke, istražili   smo   geografske   i   strukturne   odrednice krajolika kako bismo uvidjeli je li postojala prostorna logika njegova naseljavanja, uz definiranje teritorijalnih i gospodarskih obrazaca  prapovijesnih  zajednica.  Budući  da  je   fizički   krajolik   bio   osnovni   čimbenik   pri   formiranju   lokalnih   identiteta   prapovijesnih   zajednica,  istražili  smo  načine  njihovih izražavanja  u  razdoblju  prije  uspostave  rimske  vlasti   kako bismo definirali sve aspekte njihovih promjena tijekom romanizacije.  Budući  da  je  u   svojoj osnovi romanizacija  proces  koji  je  različit  u  svim  dijelovima  rimske  države/carstva  i   uvelike ovisi o geografskim i lokalnim kulturnim prilikama te   o   društvenoj   dinamici, istraživanje   prapovijesnog   krajolika   i   identiteta   stanovništva   smatramo   nužnim   za   rekonstrukciju   promjena.   Polazeći   od   premise   da   rimska   uprava   prostor   rekreira   za   svoje   potrebe   usporedno   s   čim   će   doći   i   do   mijenjanja   identiteta   autohtonog   stanovništva   koje   će   svoje obrasce  ponašanja  više  ili  manje  prilagoditi  novim  upravnim  i  kulturnim  obrascima,   istražili   smo   te   procese   i   tijekom   antičkog   perioda.   Dobiveni   rezultati   pokazuju   da   je   promjene  uzrokovane  romanizacijom  moguće  pratiti  na  području  naseljavanja,  teritorijalnosti   i   gospodarstva   te   da   se   odražavaju   u   kulturnom   krajoliku,   čijom   je   promjenom   došlo   i   do   rekreiranja  identiteta  autohtonog  stanovništva.  

Romanizacija; Velebit; krajolik; identitet

nije evidentirano