hrvatski

Poetika Frane Petrića

Istraživanje poetičke teorije Frane Petrića u ovom radu odnosi se na cjelinu njegova djela od najranijeg spisa Lettura sopra il sonetto del Petrarca La gola, e ’l sonno (1551) do sustavnoga djela Della poetica (1586–1588), a uključuje i odnose s Lorenzom Giacominijem i Annibaleom Romeiem te polemiku s Cesareom Cremoninijem, Torquatom Tassom i Iacopom Mazzonijem. Na nekoliko primjera estetičke teorije kasnog 16. i početka 17. stoljeća u Italiji (Iacopo Mazzoni, Torquato Tasso, Giovanni Paolo Lomazzo, Gregorio Comanini, Camillo Pellegrino, Federico Zuccaro), u radu se ispituje: 1.) u čemu se mogu jasno prepoznati podudarnosti Petrićevih koncepcija s onima njegovih suvremenika i 2.) za koje se segmente njegove misli u okviru kasnorenesansne estetičke teorije može reći da su originalna. U radu se osobit naglasak stavlja na proučavanje svih bitnih misaonih elemenata njegove poetike kojima pokazuje svježinu i originalnost svog mišljenja, razloge udaljavanja od umjetničkih teorija svoga vremena kao i argumente s kojima sudjeluje u obogaćivanju renesansnih i, osobito kasnorenesansnih teorijskih rasprava oko pitanja umjetnosti. Kritičkim pristupom u sagledavanju temeljnih odrednica Petrićevih poetičkih gledišta kojima se udaljuje od tadašnjih filozofsko-estetičkih doktrina, a koje korespondiraju s umjetničkim idejama, problemima, pojmovima i temama u kasnorenesansnoj estetičkoj teoriji, nastoji se doprinijeti budućoj cjelovitoj valorizaciji Petrićeve poetičke misli. Zaključno se pokazuje da je Petrić dao znatan doprinos svim problemskim okosnicama estetičke teorije kasnog 16. i početka 17. stoljeća. Ne samo da se dokazao kao dostojan sugovornik u kasnorenesansnom promišljanju, već je određenim koncepcijama pokazao i svoju izvornu misao. Pobijanjem Aristotelove teorije mimesisa i polazeći od Platonova razlikovanja ikastičkog i fantastičkog oponašanja, Petrić gradi temelje svoje poetike na pojmovima: ingegno, furore, concetto, mirabile i finzione, s pomoću kojih izvodi diferenciju između inventivnog i imitativnog stvaranja. U tom kontekstu Petriću valja priznati zaslugu za doprinos razvoju umjetničke teorije kasnorenesansne misli.

Frane Petrić; Lorenzo Giacomini; Annibale Romei; Cesare Cremonini; Iacopo Mazzoni; Torquato Tasso; Giovanni Paolo Lomazzo; Gregorio Comanini; Camillo Pellegrino; Federico Zuccaro; poetika; teorija likovne umjetnosti; ikastičko i fantastičko oponašanje; ingegno; furore; concetto; finzione; disegno

nije evidentirano