hrvatski

Kompleksiranje anionskih i neutralnih vrsta s derivatima dehidracetne kiseline i kaliks[4]arena u otopini

U okviru ove disertacije istražena su svojstva aminskih, ureidnih i tioureidnih derivata dehidracetne kiseline (3-acetil-2-hidroksi-6- metil-4H-piran-4-on, DHA) te kaliks[4]arena s triptofanskim podjedinicama na donjem obodu kaliksarenskog prstena kao receptora različitih vrsta u otopinama. Reakcije kompleksiranja istražene su potenciometrijskim, spektrofotometrijskim, mikrokalorimetrijskim i konduktometrijskim titracijama te NMR spektroskopijom. Proučene su reakcije niza anorganskih aniona (Cl–, NO3–, ClO4–, PF6–, SbF6–) s aminskim derivatima DHA u metanolu. Istraženo je i kompleksiranje nekoliko dikarboksilnih kiselina (maleinska, fumarna, ftalna, izoftalna, jantarna) sa simetričnim monoaminskim receptorom. Također je provedeno istraživanje protonacijskih svojstava tih kiselina te aminskih receptora zasnovanih na DHA. U slučaju anorganskih aniona nije zamijećena selektivnost proučavanih receptora, što je posljedica njihove fleksibilnosti. S druge strane, uočena je selektivnost simetričnog monoaminskog receptora za maleinsku, odnosno ftalnu kiselinu. Određeni su termodinamički parametri reakcija nastajanja kompleksa nekoliko aniona (H2PO4–, HSO4–, AcO–, Cl–) s (tio)ureidnim derivatima dehidracetne kiseline u acetonitrilu i dimetilsulfoksidu. Utvrđeno je da ti spojevi tvore anionske komplekse stehiometrije 1:1 (anion:receptor), osim u slučaju dihidrogenfosfata u acetonitrilu, gdje nastaje i kompleks stehiometrije 2:1. Dimerizacija dihidrogenfosfatnog aniona također je kvantitativno istražena u oba otapala. Derivat kaliks[4]arena s triptofanskim podjedinicama pokazao se selektivnim za fluoridni anion te je ispitana njegova mogućnost vezanja parova iona u acetonitrilu. Utvrđeno je da nastaju ionski asocijati između fluoridnog aniona i kationa ispitanih metala koji imaju značajan utjecaj na ravnoteže reakcija kompleksiranja te je s tim u vezi potenciometrijski određena konstanta ravnoteže nastajanja Na+F–. Svi dobiveni rezultati diskutirani su s obzirom na svojstva aniona, strukturne značajke receptora, a u obzir je uzet i utjecaj otapala na proučavane ravnoteže.

anionski receptori ; dehidracetna kiselina ; kaliks[4]aren ; kompleksi ; konstanta stabilnosti ; termodinamika

nije evidentirano