hrvatski

Sinteza i ispitivanja biološke aktivnosti novih halogeniranih derivata deazapurina i L-askorbinske kiseline

Mnogobrojni derivati prirodnih nukleozida nalaze primjenu u liječenju virusnih, tumorskih, kao i bakterijskih oboljenja. Ti lijekovi pokazuju štetna djelovanja na normalne stanice (neselektivnost i citotoksičnost), stoga su sintetizirani halogenirani i alkilirani derivati 3-deaza (imidazo[4, 5-c]piridini), 7-deaza (pirolo[2, 3-d]pirimidini) i 9-deazapurina (pirolo[3, 2-d]pirimidina) širokog spektra antitumorskog djelovanja na niz tumorskih stanica L1210, P388, CCRF-CEM i B16T10 i antivirusnog djelovanja na viruse hepatitisa C (HCV) i citomegalovirusa (HCMV) porijeklom iz čovjeka. Nukleozidni derivati L-askorbinske kiseline pokazali su antiproliferativne učinke na široki spektar tumorskih stanica (LI210/0, Molt4/C8, HepG2, MCF-7, HeLa, MiaPaca-2, CEM/0), a također i antivirusne učinke na patogene viruse CMV, timidin kinaze varicella-zoster virusa (TK+ i TK- VZV) i HCMV (Davis linija). Polazeći od pretpostavke da će novi anomalni kondenzirani produkti 3-, 7- i 9-deazapurinskih baza i L-askorbinske kiseline (L-AK) polučiti biološke učinke, sintetizirani su novi 3-, 7- i 9-deazapurinski derivati L-askorbinske (38, 41, 44, 45, 47, 50, 54, 59, 67, 70, 71) i imino-L-askorbinske kiseline (40, 43, 46, 52, 56, 60, 68, 72-74) te su ispitani njihovi protutumorski i antivirusni in vitro učinci. Najizraženija antitumorska djelovanja bez citotoksičnih učinaka na normalne ljudske (BJ) ili mišje fibroblaste (3T3) pokazali su 3-deazapurinski derivat L-AK (45) na MCF-7 tumorske stanice (IC50 = 1, 9 μM), 9-deazapurinski derivati L-AK (67) na L1210/0 (IC50 = 4, 7 ± 0, 1 μM) i 71 na L1210/0 i HeLa (IC50 = 4, 5 ± 0, 5 ; 5, 6 ± 1, 3 μM) i 9-deazapurinski derivati imino-L-AK (72) na MiaPaCa-2 (IC50 = 3, 4 μM) i 73 na L1210/0 tumorske stanice (IC50 = 4, 4 ± 0, 3 μM). Spoj 45 je pokazao najbolje antivirusno djelovanje protiv citomegalovirusa (CMV ; EC50 = 8, 94 μM) na obje vrste ispitivanih staničnih linija (AD-169 i Davis) u istom redu veličine inhibitorne koncentracije kao lijek ganciklovir, bez izraženog citotoksičnog efekta na normalne ljudske embrijske plućne (HEL) stanice.

3-; 7- i 9-deazapurin; L-askorbinska i imino-L-askorbinska kiselina; citostatska i antivirusna djelovanja.

nije evidentirano