hrvatski

Institucionalno praćenje uporabe antibiotika u pčelinjim proizvodima

Antibiotici su oni produkti metabolizma bakterija, plijesni, gljivica, rjeđe viših biljaka, koji već u niskim koncentracijama spriječavaju rast mikroorganizama (MO) ili ih ubijaju. Bakterijske bolesti poput američke (Bacillus larvae) i europske (Streptococcus pluton) gnjiloće najčešće su bolesti pčela. Ekstremno su opasne za pčele te ponekad izazivaju brzo i ukupno propadanje pčelinjih zajednica. Vrlo lako se prenose s jedne pčelinje zajednice na drugu i zbog toga predstavljaju veliku opasnost za proizvođače meda. Kako bi se povećao imunitet pčela te spriječile bolesti kao preventivna metoda koristi se i ishrana pčela uz dodatak sulfonamida i drugih antibiotika u zimskom i ranoproljetnom periodu. Antibiotici se koriste i u terapeutske svrhe ako je bolest već nastupila. Za analizu sulfonamida i kloramfenikola u uzorcima meda proizvedenog u Hrvatskoj primijenjena je vlastita analitička metoda razrađena, validirana i akreditirana prema Normi HRN IEC/ISO 17025:2007. U vremenu od 2001. do 2012. godine uzorci meda su prikupljani i analizirani tekućinskim kromatografom vezanim na spektrometar masa kao detektor. Svi uzorci su do obrade čuvani u suhom i tamnom prostoru na sobnoj temperaturi. Uzorci su dostavljeni bilo od privatnih proizvođača (60%) ili tijela lokalne samouprave (40%). Sulfonamidi su analizirani u 306 uzoraka meda, a u 220 uzoraka analiziran je kloramfenikol. Maseni udjeli pojedinih sulfonamida u različitim vrstama meda bili su između 10, 0 µg kg-1 i 133 µg kg-1. Detektirani su sljedeći sulfonamidi: sulfadimetoksin koji je najučestaliji, slijede sulfametoksazol, sulfametizol, sulfadiazin. Sulfadoksin, sulfametoksin i sulfamerazin detektirani su u po jednom uzorku. Od 40 uzorka koji su sadržavali sulfonamide u 35 uzorka detektirana je samo po jedna aktivna komponenta, dok su u 5 uzorka detektirana po dva analita. Niti u jednom uzorku nije pronađeno više od dva sulfonamida. Od ukupno 220 analiziranih uzoraka meda, kloramfenikol je detektiran samo u tri uzorka meda, u masenim udjelima od 0, 54 µg kg-1 do 1, 8 µg kg-1. Pozitivni uzorci dodatno su identificirani i kvantificirani analizom ekstrakta sustavom tekućinske kromatografije spregnute s kvadrupolnim spektrometrom masa LC-MS/MS što je u skladu s Pravilnikom o provođenju analitičkih metoda i tumačenju rezultata (NN 2/05). Trenutna legislativa vezana uz antibiotike u medu u Republici Hrvatskoj (Pravilnik o farmakološki djelatnim tvarima i njihovoj klasifikaciji u odnosu na najveće dopuštene količine rezidua u hrani životinjskog podrijetla NN 25/11) usklađena je s EU Direktivama (EU Council Directive 2001/110/EC ; No 37/2010 ; Council regulation 2377/90, Commission Decision 2002/657/EC) prema kojoj je prisustvo antibiotika u medu nedozvoljeno.

analitika; antibiotici; sulfonamidi; kloramfenikol

nije evidentirano