hrvatski

Što (više) nije slika? Ikonička razlika i ikonička simultanost u doba kulture ekrana

Kroz izlaganje pokušat ću ispitati je li moguće uspostaviti održiv pojam slike koji bi obuhvaćao, na jednoj strani, klasični koncept slike kao (umjetničkog) tableaua – dakle, sve ono što u najširem smislu razumijemo kao reprezentaciju i slikovno posredovanu stvarnost – i, s druge strane, prikaze same stvarnosti kao medijski posredovanog vizualnog događaja koji nije reprezentacija ali zadržava neka tradicionalna obilježja tableaua, poput okvira, iluzije prostora ili referencije na poznate stvari i osobe. Polazim od pretpostavke da pojam slike – image, das Bild – više ne može na zadovoljavajući način obuhvatiti sve fenomene u okviru tehnološke i kulturalne konstrukcije vizualnog polja i da su suvremeni oblici prijenosa vizualnih informacija postali složeni “postsemiotički” i “postlingvistički” fenomeni koji ne mogu biti objašnjeni onime što W.J.T. Mitchell na tragu dekonstrukcije naziva “metafizikom slikovne prisutnosti”. Nadovezat ću se na uvide Clementa Greenberga, Gottfrieda Boehma, Martina Seela i Jean-Luca Nancyja koji na različite načine tvrde da slike prepoznajemo i da možemo biti svjesni njihovog postojanja samo ukoliko one posjeduju posebnu vrstu prisutnosti, tj. ako ih uočavamo kroz svojevrsni diskontinuitet (Nancy) ili razliku (Boehm). Pokušat ću argumentirati da radikalna prisutnost slika u suvremenoj kulturi ekrana, video- nadzora i slikovne simultanosti zapravo dovodi do njihove neprisutnosti tako što se gubi esencijalna drugost slike, jer vizualni aspekti slike tradicionalno prepoznavani kao fotografije, ulja na platnu ili reklamni panoi sada postaju neodvojivi od realiteta (ili osnove, prema Nancyju) i stapaju se s njim, u kojem trenutku govorimo o pretvaranju slike u jedinstveni nerazlučivi kontinuum stvarnosti. Ima li još uvijek smisla postaviti pitanje što je slika ili tom problemu treba pristupiti na drugačiji način?

znanost o slici ; filozofija slike ; ikonička razlika ; ikonička simultanost ; imerzija

Simpozij su organizirali časopis Tvrđa i Centar za vizualne studije iz Zagreba