engleski

Coated grains and their characteristics, example of Lower Triassic sediments on Plavno locality

U radu su istražene strukturne osobine obavijenih zrna i značajke taložnih okoliša u kojima ona nastaju te su te značajke primijenjene u opisivanju istovrsnih zrna iz uzoraka donjotrijaskih vapnenaca s profila Plavno nedaleko Knina. Opće karakteristike okoliša u kojima obavijena zrna nastaju uspoređene su s okolišima taloženja vapnenaca s obavijenim zrnima istog profila. Analizirano je 5 uzoraka u kojima je vidljiva razlika u strukturama obavijenih zrna te je zaključeno o uvjetima u taložnom okolišu. U dva uzorka prisutna su obavijena zrna - onkoidi. Na osnovi nejasne građe ovojnica zaključeno je da su obavijena zrna koja su određena kao onkoidi formirana hvatanjem mikritnog mulja na porvršinu mikroorganizama (vjerojatno cijanobakterija) u plitkom marinskom okolišu uz neznatno pokretanje valovima. Oba uzorka s onkoidima nalaze se slijedu sedimenata Plavno neposredno iznad permo-trijaske granice. Naslage s onkoidima mogu se interpretirati kao cijanobakterijski – anakronistički facijes nastao u uvjetima nakon permskog izumiranja. Tri uzorka pripadaju vapnencima koji sadrže ooide – oosparitima. Često jezgru ooida čine bioklasti, a u preparatu su vidljivi i mnogi fragmenti organizama, najčešće školjkaša. Ti se uzorci nalaze nešto više u stupu odnosno u mlađim naslagama od prethodna dva uzorka slijeda Plavno. U tom se razdoblju trijasa počeo regenerirati život na Zemlji što potvrđuje i nalaz mnogo bioklasta te ooida koji nastaju njihovim obavijanjem. Jedna od osnovih pretpostavki za postanak ooida je prisustvo I raspoloživost nukleusa odnosno jezgara oko kojih se ooidi formiraju. Obzirom da su ooidi ovog uzorka barem djelomično nastali obavijanjem bioklasta, pretpostavlja se da ih je u taložnom prostoru bilo puno pa se može zaključiti da je u vrijeme taloženja ooida u ranotrijaskom ekosistemu došlo do oporavka. Prema strukturi moglo se razlikovati nekoliko tipova ooida: površinski I radijalno-koncentrični ooidi koji odražavaju razliku u energiji marinskog okoliša.

oncoids; ooids; Lower Triassic; External Dinarides; Plavno; sedimentary environmant

nije evidentirano