hrvatski

Farmakogenomika i upalne bolesti crijeva

Tiopurinski lijekovi (azatioprin, 6-merkaptopurin i 6-tiogvanin) se najčešće koriste u liječenju upalnih bolesti crijeva i akutne limfoblastične leukemije u dječjoj dobi. Tiopurinmetiltransferaza (TPMT) je glavni enzim odgovoran za metabolizam tiopurinskih lijekova koji za postizanje terapijskog (citotoksičnog) učinka trabaju konverziju u tiogvaninske nukleotide. Međutim ta konverzija može biti blokirana metilacijskim ili oksidacijskim procesima. Proces metilacije ovisi o aktivnosti TPMT. Metabolička aktivnost TPMT je pod značajnim utjecajem polimorfizama otkrivenih u genu TPMT. Približno 89% populacije ima visiku aktivnost enzima i homozigoti su za normalne, „divlje“ alele, 11% nasljeđuje intermedijarne razine enzimske aktivnosti i nosioci su jednog normalnog i jednog varijantnog alela, dok u 1 od 300 osoba izostaje aktivnost enzima jer su homozigoti za oba varijantna alela (TPMT). U bolesnika sa smanjenom aktivnosti TPMT a koji primaju standardne doze tiopurina može doći do nakupljanja tiogvaninskih nukleotida što može rezultirati ozbiljnom pa i fatalnom mijelosupresijom. Genotipizacija TPMT ima prednosti pred fenotipizacijom koja se temelji na određivanju aktivnosti TPMT u eritrocitima, jer na rezultate fenotipizacije mogu utjecati transfuzije krvi koje je bolesnik primao unutar tri tjedna. Genotipizacija TPMT je metoda izbora jer je treba provesti samo jednom u životu, na temelju nalaza može se predvidjeti smanjena aktivnost enzima, a na rezultate ne utječu vanjski čimbenici. U literaturi nalazimo nekoliko smjernica o doziranju tiopurinskih lijekova prema genotipu TPMT.

farmakogenomika, upalne bolesti crijeva, TPMT

nije evidentirano