hrvatski

Sastav humusa u antropogeniziranom černozemu, eutričnom kambisolu i luvisolu

Humus je jedan od najvažnijih čimbenika plodnosti tala kojeg predstavljaju visokomolekularni organski spojevi u tlu, nastali procesima sinteze iz produkata djelomične razgradnje mrtve organske tvari, posredstvom mikroorganizama. Promjena količine i sastava humusa u tlu je očiti indikator stanja tla koji upućuje na moguće promjene u okolišu. Ciljevi ovog istraživanja bili su utvrditi ukupni organski ugljik i dušik, C:N odnos, udio ugljika u huminskim kiselinama, fulvo kiselinama i huminu, odnos Ch/Cf u humusu, te izvršiti spektroskopsku karakterizaciju humusnih kiselina u antropogeniziranom Černozemu, Eutričnom kambisolu i Luvisolu. Istraživanje je provedeno na 12 lokacija kontinentalne Hrvatske, od čega 4 na Černozemu, 4 na Eutričnom kambisolu i 4 na Luvisolu. Ukupno je analizirano 36 uzoraka tla iz antropogenog horizonta s dubine 5-20 cm. Ukupna količina humusa određena je po modificiranoj Walkey-Black metodi (1934), ukupni sadržaj dušika metodom po Kjeldahlu (HRN ISO 11261:2004), a sastav humusa inačicom metode Schnitzer (1982) uz upotrebu smjese 0, 1 M (NaOH i Na4P2O7) kao ekstraktivnog sredstva. UV-VIS spektroskopska karakterizacija humusnih kiselina izvršena je na UV/VIS spektrofotometru kod valnih dužina 465 i 665 nm. Sadržaj ukupnog organskog ugljika i dušika opada od Černozema (1, 73% C ; 0, 17% N) do Luvisola (0, 99 % C ; 0, 07% N). Izračunati C/N odnos kreće se u rasponima 8, 4-12, 8 kod Černozema, 9, 4-13, 7 kod Eutričnog kambisola, te 11, 2- 16, 9 kod Luvisola. Prosječan udio ugljika u huminskim kiselinama opada od 32, 7% u Černozemu, preko 24, 7% u Eutričnom kambisolu, do 14, 7% u Luvisolu, dok u fulvo kiselinama raste od 16, 0 % u Černozemu do 24, 9 % u Luvisolu. Prosječan odnos Ch/Cf opada od Černozema (2, 06), preko Eutričnog kambisola (1, 20) do Luvisola (0, 65). Spektroskopski utvrđen odnos optičkih gustoća (E4:E6) varira od prosječno 2, 4 kod Černozema do 6, 02 kod Luvisola. Podaci dobiveni spektroskopskom metodom u skladu su s kvantitativno određenim sastavom humusa i potvrđuju dominaciju aromatskih struktura (Ch) u humusnim supstancama Černozema i Eutričnog kambisola, te alifatskih (Cf) u Luvisolu.

Humus; organski ugljik i dušik; C/N odnos; huminske i fulvo kiseline; E4:E6

nije evidentirano