hrvatski

Metakognitivne procjene kod zadataka kategorizacije različite težine

Cilj istraživanja bio je ispitati obrasce metakognitivnih procjena o točnosti odgovora tijekom procesa kategorijalnog učenja kod tri razine kompleksnosti zadataka kategorizacije: zadatka temeljenog na jednostavnom pravilu (tip I), na pravilu dodavanja (tip II) te na pravilu razdvajanja i dodavanja (tip III). U istraživanju je sudjelovalo 25 studenata psihologije. Podražaji su bili geometrijski likovi koji su varirali na tri dimenzije: boja, veličina i oblik. Zadatak ispitanika bio je kategorizirati podražaje u dvije međusobno isključive kategorije A i B. Nakon svakog kategoriziranja, od ispitanika je tražena procjena sigurnosti u točnost odgovora na skali od 50 do 100%. Povratna informacija o točnosti izvedbe uslijedila je nakon procjene. Ispitanici su podijeljeni u dvije skupine s obzirom na brzinu usvajanja kategorija: brzi i spori kategorizatori. Za svaku procjenu izračunat je indeks pristranosti, odnosno, odstupanje procjene od točnosti kategorizacije, a analizirane su razlike u prvoj i u posljednjoj fazi učenja pojedinog zadatka. Kod zadatka tipa I javlja se efekt tijeka učenja (F(2, 44)=43, 27, p<0, 01) te značajna interakcija tijeka i brzine učenja (F(2, 44)=3, 51, p<0, 05). Inicijalno se pristranost kod brzih i sporih kategorizatora smanjuje s napredovanjem učenja, no s približavanjem usvajanja kategorija kod sporih kategorizatora ona ostaje podjednaka, dok se kod brzih u potpunosti gubi. Kod zadatka tipa II, u prvoj fazi učenja, javlja se efekt brzine usvajanja kategorija (F(1, 17)=6, 59, p<0, 05), pri čemu brzi kategorizatori pokazuju manju pristranost. U posljednjoj fazi učenja nema efekta brzine, no javlja se efekt tijeka učenja (F(4, 68)=8, 86, p<0, 01), pri čemu se pristranost smanjuje s učenjem. Kod zadatka tipa III ne dobiva se efekt brzine usvajanja kategorija. Međutim, kada se analizira posljednja faza učenja, rezultati ukazuju na efekt tijeka učenja (F(4, 92)=5, 00, p<0, 01) te na značajnu interakciju tijeka i brzine učenja (F(4, 92)=4, 84, p<0, 01). Brži kategorizatori inicijalno pokazuju veću pristranost u odnosu na spore kategorizatore, no s približavanjem usvajanja kategorije kod sporih kategorizatora pristranost ostaje podjednaka, dok se kod brzih kategorizatora u posljednjem bloku značajno smanjuje. Ovim istraživanjem se pokazalo kako se različiti obrasci metakognitivnih procjena, ovisno o kompleksnosti zadataka kategorizacije, javljaju prilikom kategorijalnog učenja, domene koja u kontekstu metakognicije za sada nije dovoljno istražena.

kategorijalno učenje; kompleksnost zadataka kategorizacije; metakognitivne procjene

nije evidentirano