hrvatski

Koncept mora u portugalskoj frazeologiji

U radu se analizira podsustav portugalske frazeologije koji sačinjavaju idiomatski izrazi povezani s konceptom MORA. Pretpostavljena je povezanost zasnovana na kriteriju frazeoloških sastavnica iz semantičke sfere mora (sastavnica mar te s njom leksički ili referencijalno srodne riječi). Ekstrahiranjem jedinica iz kombiniranih izvora sačinjena je „datoteka“ koja predstavlja građu za semantičko-konceptualnu analizu. Dva su joj osnovna cilja: utvrditi motivaciju frazeološkog značenja jedinica u usporedbi s doslovnim te ispitati pretpostavku da je značenje leksičkih sastavnica iz semantičke sfere mora u većini slučajeva ključan čimbenik formiranja frazeološkog značenja, relevantan ujedno i za njegovo razumijevanje. Rezultati analize potvrđuju da motivacija velike većine idiomatskih izraza iz datoteke ima konceptualnu osnovu: moguće ju je pripisati određenim mehanizmima poglavito metaforičke i metonimijske prirode koji u umu govornika na razmjerno pravilan i sustavan način izravno spoznatljivu izvornu domenu MORA povezuju s nekim apstraktnijim ciljnim domenama. Na temelju ustanovljenih načela ustrojena je nekolicina „modela“ koji su poslužili za organizaciju i klasifikaciju frazeološke građe iz datoteke. U malog broja jedinica koje nije moguće povezati s konvencionalnom konceptualizacijom MORA identificirana motivacija značenja uglavnom ukazuje na neki drugi, „kulturalni“ simbolički kôd. Činjenica da je konceptualna motivacija utvrđena u 88, 4% frazeoloških jedinica iz datoteke sama je po sebi indikativna: analizirani uzorak upućuje na zaključak da značenje većine idiomatskih izraza nije ni „anomalno“ ni arbitrarno, već odaje visok stupanj sustavnosti i koherencije na jezičnoj razini, koja pretpostavljivo odražava određene konvencionalne, više ili manje univerzalne konceptualne strukture. U smislu eventualnih specifičnosti konceptualizacije MORA u luzofonoj zajednici ponuđene su tek određene hipoteze, budući da u više aspekata nedostaje osnova za usporedbu pa ostavljaju mnogo prostora za daljnje (pogotovo kontrastivno) istraživanje.

frazeologija; frazeološka jedinica; motivacija frazeološkog značenja; idiomatičnost; idiomatski izraz; semantičko-konceptualna analiza; konceptualna metafora; koncept MORA; portugalski jezik

nije evidentirano