hrvatski

Polne razlike i korelati percipirane popularnosti u ranoj adolescenciji

Socijalni status u grupi vršnjaka predstavlja primarni interes i izvor zabrinutosti u životima mladih u ranoj adolescenciji. Tradicionalno se položaj pojedinca u grupi vršnjaka određivao metodom afektivne sociometrije kojom se procenjuje stepen u kojem se osoba sviđa ili ne sviđa ostalim članovima određene grupe. Pojedince koji dobijaju veće procene sviđanja od nesviđanja istraživači su definisali kao popularne. U novije vrijeme pokazala se potreba za razlikovanjem popularnosti definisane afektivnom sociometrijom od percipirane popularnosti. Određivanje percipirane popularnosti sprovodi se metodom prosudbene sociometrije kojom pojedinci direktno procenjuju popularnost ostalih članova određene grupe. Pojedinci određeni kao popularni ovom metodom iskazuju poželjna ponašanja, ali i nepoželjna, poput hostilnosti i agresivnosti. Dok o polnim razlikama u tradicionalnoj popularnosti, kao i njenim korelatima postoje brojna istraživanja, činioci povezani s percipiranom popularnošću slabo su istraženi. Stoga je cilj ovog istraživanja bio da se utvrde polne razlike u percipiranoj popularnosti i povezanost percipirane popularnosti s polom procenjivača i procjenjivane osobe. Također, istražen je odnos između percipirane popularnosti i usamljenosti te relativnog pubertalnog statusa uz pol kao moderator tih odnosa. U istraživanju je učestvovalo 290 učenika šestih i sedmih razreda osnovne škole. Podaci su prikupljeni Sociometrijskim upitnikom percipirane popularnosti, UCLA skalom usamljenosti (Verzija 3) i Skalom pubertalnog razvoja. Pokazalo se da mladići procenjuju druge mladiće popularnijima nego devojke, a devojke procenjuju druge devojke popularnijima nego mladiće. Takva polna pristranost izraženija je u grupi mladića. Naime, vršnjačke grupe najčešće su polno segregirane i obeležava ih polno stereotipna kultura. Stoga mladi, provodeći više vremena s vršnjacima istog pola, bolje uočavaju njihov socijalni status, dok je socijalni status vršnjaka suprotnog pola manje uočljiv i potcenjen. Međutim, devojkama interakcije s mladićima postaju zanimljive i privlačne ranije nego mladićima interakcije s devojkama. Uz to, devojke su osetljivije na socijalne odnose i imaju sofisticiranije načine percipiranja socijalnog statusa vršnjaka istog i suprotnog pola. Dobiveno je i da su nisko popularni učenici oba pola usamljeniji od srednje i visoko popularnih učenika, a između srednje i visoko popularnih nije bilo razlike u usamljenosti. Dakle, za pojedinca nije važno da bude visoko popularan da bi bio manje usamljen, već je dovoljno da bude barem srednje popularan. Devojke su bile usamljenije od mladića. Učenici različitog relativnog pubertalnog statusa ne razlikuju se u popularnosti. Pol se nije pokazao moderatorom odnosa između percipirane popularnosti i usamljenosti te relativnog pubertalnog statusa. Dobijeni rezultati mogu da se ugrade u preventivne programe i time doprinesu boljem psihičkom zdravlju i subjektivnoj dobrobiti mladih.

percipirana popularnost; rana adolescencija; spolne razlike; usamljenost; relativni pubertalni status

nije evidentirano