hrvatski

Toplinske deformacije u postupcima toplinske obrade metala

Toplinska naprezanja nastaju u svim postupcima toplinske obrade metala kod kojih metali pokazuju osjetljivost na distribuciju topline prilikom ugrijavanja isto kao i kod hlađenja. Sklonost nastajanju toplinskih naprezanja pripisuje se sljedećim čimbenicima: - razlikama temperature između pojedinih dijelova obratka (rubnih slojeva i jezgre), - temperaturno ovisnim toplinskim svojstvima materijala obratka, - temperaturno ovisnoj granici razvlačenja materijala obratka, - obliku i mjerama obratka, odnosno njegovom volumenu (V) i ploštini površine (A) kroz koju se dovodi ili odvodi toplina, - mehanizmima prijenosa topline (konvekcija, toplinsko zračenje, provođenje, isparivanje sredstva za gašenje) Temperaturno ovisna granice razvlačenja i vlačna čvrstoća ograničavaju iznose dozvoljenih naprezanja u materijalu, a prekoračenjem njihovih dozvoljenih iznosa naprezanja materijal se počinje plastično deformirati. U okviru ovog završnog rada promatrana su toplinska naprezanja i njima uzrokovane deformacije roto rašpe, izrađene od hladno valjanog nelegiranog ugljičnog čelika oznake EN 10130, pri procesima toplinske obrade bez faznih pretvorbi. U eksperimentalnom dijelu istražena je pojava toplinskih deformacija u procesima žarenja Rezultati ispitivanja toplinskih deformacija ukazuju na značajan utjecaj vremena žarenja položaja obradaka pri hlađenju s temperature žarenja. Nastanak toplinskih deformacija na ispitivanim uzorcima (u polaznom, hladno deformiranom stanju) potpomognut je i rekristalizacijskim procesima u mikrostrukturi čelika koji su prisutni na temperatuarama žarenja od 380 do 600 oC.

toplinska naprezanja; žarenje čelika; hladno valjani ugljični čelik EN 10130

nije evidentirano