hrvatski

Triptofanski derivat kaliks[4]arena kao receptor fluorida – kooperativno vezanje ionskih parova

Zbog relativno jednostavne sinteze i izrazito brojnih mogućnosti funkcionalizacije donjeg i gornjeg oboda makrocikličkog prstena, kaliksareni spadaju u skupinu najčešće proučavanih supramolekulskih receptora. Derivati s karbonilnim i amidnim supstituentima na fenolnom kisiku izuzetno dobro vežu metale, dok ureidni, tioureidni, aminski i dr. derivati pokazuju svojstva anionskih receptora. Ugrade li se u strukturu kaliksarenskog receptora vezne skupine za oba tipa iona potencijalno se dobiva receptor ionskih parova, a poznati su i primjeri specifičnog vezanja čak tri različite ionske vrste.[1, 2] Svojstva kompleksiranja kationa tetrasupstituiranim triptofanskim derivatom kaliks[4]arena (slika 1) ranije su detaljno proučena brojnim eksperimentalnim tehnikama.[3] U ovom radu istraživana su svojstva vezanja aniona u acetonitrilnim otopinama te je utvrđena izrazita selektivnost liganda prema fluoridnom ionu. Spektrometrijskim titracijama određena je konstanta stabilnosti fluoridnog kompleksa te je ispitan utjecaj prisutnosti alkalijskih kationa na stabilnost kompleksa. Primijećeno je kooperativno vezanje ionskog para (M+ i F−), što je posljedica pucanja intramolekulskih vodikovih veza (−N−H•••O=) prilikom stvaranja kompleksa ML+ te povoljne elektrostatske interakcije između pozitivno nabijenog metalnog kompleksa i negativnog fluorida. S obzirom da se reakcije kompleksiranja ispitivanog liganda mogu pratiti fluorimetrijski, pri izrazito niskim koncentracijama, ispitivani sustav predstavlja potencijalno praktično primjenjiv senzor fluoridnih iona u otopini te je rijedak primjer makrocikličkog sintetskog liganda kod kojeg se primjećuje alosterički efekt kod vezanja parova iona.

kaliks[4]areni ; ionski parovi ; anionski receptor ; fluorescencija

nije evidentirano